Lời khiển trách nhức nhối của ngôi sao nhạc pop Britney Spears

Giai đoạn cuối thập niên 1990 và đầu những năm 2000, Britney Spears chính là người đã có công hồi sinh dòng nhạc teen pop. Cô là biểu tượng của âm nhạc pop trên toàn thế giới và được mệnh danh là "công chúa nhạc pop". Xinh đẹp, tài năng, nổi tiếng ngay từ thuở thiếu niên, nhưng cuộc đời của cô lại gặp quá nhiều đau khổ biến cố bởi tình yêu và sự bóc lột đến từ những người thân nhất. The Woman in Me là cuốn tự truyện của cô, là bản cáo trạng sắc sảo đến hệ thống đã bóc lột ngôi sao nhạc pop.

Bìa cuốn tự truyện,.

Spears đã tẩu tán 150 triệu bản CD thuần trên toàn thế giới, trở thành một trong những ca sĩ bán chạy nhất thế giới. Cô đã gặt hái vô số giải thưởng và danh hiệu, gồm có một giải Grammy, 15 kỷ lục Guinness thế giới, sáu giải MTV Video Music Awards, bảy giải Billboard Music Awards (gồm giải Thiên niên kỉ), giải thưởng biểu tượng đài Radio Disney, và một ngôi sao tuyên dương tại đại lộ danh vọng Hollywood. Những video ca nhạc được dàn dựng công phu đã giúp cô giành được giải thưởng Michael Jackson Video Vanguard Award.

Là một biểu tượng trong âm nhạc bởi tài năng thiên phú và ngoại hình xinh đẹp, nóng bỏng, những tưởng cô luôn là cái tên nhận được đông đảo sự ưu ái của truyền thông và công chúng, nhưng chính sự nổi tiếng bởi tài năng và biểu tượng đó, là khiến cô chịu nhiều bi kịch. Đầu tiên, cô luôn được giới thiệu là một ngôi sao nhạc pop tuổi teen, một hình mẫu tài năng, ngây thơ, trong sáng, song lại bị mắng nhiếc vì một hình ảnh có phần gợi cảm được tung ra để bán bởi chính những thế lực đó.

Britney Spears nổi tiếng từ sớm, cô có mối tình đẹp, được truyền thông săn đón với một chàng trai được coi là “bạch mã hoàng tử” trong âm nhạc thế giới ngày đó - Justin Timberlake. Người ta ca ngợi trai tài, gái sắc, dù sự nghiệp và độ nổi tiếng của Britney Spears vốn lấn át bạn trai. Vậy nhưng khi họ chia tay, chỉ Britney bị phỉ báng và buộc phải chịu đựng sự chỉ trích nặng nề khiến mọi người có thể nghĩ rằng cô là tội phạm chiến tranh chứ không phải một ca sĩ đang độ tuổi teen.

Viết trong cuốn hồi kí của mình, cô đánh giá rằng đó có thể là tiêu chuẩn kép về giới tính của ngành giải trí, mặc dù điều đó có thể chẳng là gì so với việc bị tước quyền hợp pháp mà cô phải trải qua sau này.

Cuốn hồi kí cũng tiết lộ sự đeo bám của báo chí truyền thông với vấn đề đời tư, tình cảm, hôn nhân gia đình của Britney Spears. Cách mà họ khuyên cô nên li hôn với chồng Kevin Federline để tránh bị sỉ nhục nếu anh ta làm điều đó trước. Cuộc hôn nhân tan vỡ năm 2008 của cô cũng không nhận được sự cảm thông và tôn trọng của công chúng, mà họ coi đó là dấu hiệu của sự điên rồ, chứ không hề biết bản thân cô đã trải qua những năm tháng khó khăn vì bị bóc lột sức lao động và bị cướp mất quyền nuôi con.

Trải qua cuộc hôn nhân thất bại, những tưởng gia đình với những người thân máu mủ, với bố mẹ, anh chị em sẽ là một nơi an toàn nhất, nơi rộng mở đón cô trở về vỗ về, an ủi trước những thất bại, thì dường như đó chỉ là một cánh cửa khác mở ra một chặng đường tăm tối hơn mà sau này công chúng trên thế giới mới hiểu được, đó là sự bảo hộ. Cô đã bị chính những người thân của mình đặt dưới sự bảo hộ 13 năm, dưới lí do là cô trở nên tâm thần điên loạn, không thể kiểm soát được hành vi. Britney đã bị mắc kẹt bởi sự bóc lột đến cùng cực về thể chất và chất xám sáng tạo, nhưng lại tước đi những quyền con người có thể có: đó là quyền được tự do yêu thương, quyền được gặp gỡ chăm sóc các con, quyền được yêu thương bản thân mình, được nghỉ ngơi… “Nếu tôi trở nên bối rối, điều đó được coi là bằng chứng cho thấy tôi đã không tiến bộ,” cô viết. “Nếu tôi khó chịu và khẳng định bản thân, tôi sẽ mất kiểm soát và phát điên.”

Sự mâu thuẫn khiến Britney nhớ đến những phiên tòa xét xử phù thủy thời Trung cổ, cô viết trong cuốn The Woman in Me. Là cô gái trẻ nổi tiếng nhất thế giới, cô thừa nhận mình “chưa bao giờ biết chơi trò chơi này”. Nhưng ở tuổi 41, sự hiểu biết của cô về những nguyên mẫu này và mối liên hệ của chúng với các hệ thống quyền lực rộng lớn hơn còn sắc sảo hơn bất kì chiêu trò khoa trương nào đã làm tổn hại đến cuộc đời cô.

Sống dưới bóng ma của người phụ nữ điên, Britney nhìn lại cảnh ông nội của cô kết án hai người vợ của mình vào trại tị nạn. Người đầu tiên đau buồn vì mất đi một đứa con. Bà ấy được tiêm lithium và sau đó tự sát. Cha của Britney mới 13 tuổi khi mẹ ông qua đời, và Britney viết với sự đồng cảm về nỗi đau sau này khiến ông nghiện rượu giày vò gia đình. Chấn thương giữa các thế hệ đã thêm vào nhiều yếu tố trong câu chuyện đời của ngôi sao sinh ra từ thị trấn nhỏ Louisiana khi chỉ mới 16 tuổi. Britney khôi phục lịch sử đó bằng một số chi tiết đáng yêu: các bà mẹ mặc quần áo cho con mình có màu sắc phù hợp khi đi nhà thờ, điều này đã truyền cảm hứng cho cô và Timberlake tham dự lễ trao giải trong trang phục màu xanh từ đầu đến chân; nơi ẩn náu mà khu rừng mang lại cho cô sau cuộc sống gia đình địa ngục.

Hình ảnh công chúa nhạc pop Britney Spears thời trẻ.

Trình diễn là lối thoát của cô và cô đã vạch ra một con đường nhanh chóng từ ngoài sân khấu Broadway đến Disney để trở thành siêu sao nhạc pop chỉ sau một đêm. Thế nhưng niềm đam mê âm nhạc đó lại mang đến cho cô tai hoạ. Công ti âm nhạc và gia đình cô coi cô như một “con gà đẻ trứng vàng” không ngừng vắt kiệt sức lao động không cho cô ngơi nghỉ dù nỗi thống khổ của cô lên đến đỉnh điểm. Yêu đương lãng mạn, nồng cháy, khi Britney báo tin mình có thai cho người yêu, thì Timberlake lại khuyên cô phá thai, dù trong lòng cô thật lòng yêu và muốn gắn bó lâu dài với Timberlake. Buộc phải bỏ đứa trẻ, Britney quằn quại trong đau đớn, còn người yêu của cô chỉ nghĩ: “Có lẽ âm nhạc sẽ giúp ích được nên anh ấy lấy cây đàn guitar của mình và nằm đó với tôi, gảy đàn”. Timberlake chưa bình luận gì về những điều được đưa ra trong cuốn sách.

Sức mạnh của xã hội, truyền thông, sự đau khổ trong tình yêu đẩy Britney vào khủng hoảng, dẫn đến việc cô cạo đầu trước công chúng vào năm 2007: trở thành một kẻ chết tiệt với một thế giới muốn cô trở nên xinh đẹp, tốt bụng, như một ảo tưởng, một đối tượng tình dục, một hình mẫu, một sản phẩm thụ động. Cô nói về cảm giác hưng phấn khi phản ứng lại những khó khăn trong tinh thần. “Nó có cảm giác gần như mang tính tôn giáo. Tôi đang sống ở một mức độ thuần khiết.”

Sau này, gia đình đem cô đặt dưới sự bảo hộ như thế nào cũng được Britney kể trong cuốn sách: việc họ hạn chế quyền tự do của cô trong khi kiểm soát khả năng kiếm tiền của cô. Khi ấy cô buộc phải chấp nhận bởi cô hoàn toàn lẻ loi, đơn độc trong khi bị kiểm soát tứ phía, bị dồn ép cả việc không được liên lạc với các con của mình. Những bất công, dồn nén khiến cô tìm đến chất gây nghiện và phải đi cai nghiện. Khủng hoảng về quyền bảo hộ tiếp diễn lần nữa vào năm 2019, sau khi Spears phản đối trong một buổi diễn tập và thấy cô bị cô lập, bị giám sát và sử dụng lithium – giống như bà của cô đã từng phải dùng. Lời kể của cô về khoảng thời gian hai tháng này thật kinh hoàng: đó là thời điểm mà một cô gái trở thành nhân vật trong một câu chuyện kinh dị có thật của Mĩ, một câu chuyện do cha cô tạo ra và như cô liên tục chỉ ra sự việc diễn ra ở tiểu bang California. Một y tá nói với cô ấy về phong trào #FreeBritney đang cố gắng nâng cao nhận thức về hoàn cảnh của cô ấy; nó khơi dậy tia sáng của Spears, và hai năm sau, cô gọi 911. Vào tháng 11 năm 2021, cô được giải phóng khỏi quyền bảo hộ.

Bất cứ ai muốn tìm kiếm những câu chuyện thật đẹp, thật lấp lánh với giai thoại đầy sao hay những hoạ tiết đẹp đẽ trong studio sẽ không tìm thấy chúng ở đây. Thay vào đó, The Woman in Me kể một câu chuyện tập trung làm sáng tỏ mối quan hệ không thể chối cãi giữa chế độ phụ hệ và sự bóc lột, đồng thời xứng đáng được đọc như một câu chuyện cảnh giác và một bản cáo trạng, chứ không phải là một mớ tiết lộ lá cải. Sau tất cả những gì Spears khổ sở trải qua, góc nhìn sắc bén của cô ấy quả là một điều kì diệu. Cô liên tục đặt câu hỏi tại sao - dù là một thiếu niên mặc áo crop top "ảnh hưởng" giới trẻ hay một cô gái 25 tuổi say khướt ở câu lạc bộ - cô đều bị coi là "nguy hiểm". Cầu mong sự thật mà ngôi sao nhạc pop đem tới từ những trải nghiệm cuộc đời gây ra mối đe doạ chính đáng cho hệ thống đã bóc lột cô!

BÌNH NGUYÊN dịch