Động thái mua lại 1 trong 5 nhà xuất bản lớn nhất thế giới đã được đưa ra sau khi chính phủ Mĩ ngăn chặn thỏa thuận vào năm ngoái về những lo ngại chống độc quyền.
Trụ sở tại Mỹ của Simon & Schuster.
Việc bán Simon & Schuster đã đến hồi kết, giống như tình tiết trong chương cuối cùng của một cuốn sách mà các độc giả không thể nào ngừng lật trang. 3 cá nhân giấu tên hiện đang làm việc với các giao dịch cho biết hai “ông lớn” đứng sau vụ thu mua này là KKR, một trong những công ti cổ phần tư nhân lớn nhất thế giới và News Corp, chủ sở hữu của HarperCollins, một nhà xuất bản cạnh tranh khác với Simon & Schuster.
Kết quả cuối cùng KKR đã thắng, với khoản chuyển nhượng 1.26 tỉ USD. Như vậy nhiều năm bấp bênh đối với Simon & Schuster, công ti thuộc sở hữu của Paramount (trước đây là ViacomCBS) và được rao bán vào năm 2020, sau cùng đã chấm dứt. Tuy ít hơn khoản 2.2 tỉ USD do Penguin Random House đề xuất, thế nhưng số tiền nói trên vẫn chưa tính đến khoản đền hợp đồng cũng như doanh thu trong 2 năm thương thảo vừa qua.
Theo đó tỏa thuận với Penguin Random House từng được kì vọng sẽ vượt qua được rào cản pháp lí. Nhưng chính quyền của tổng thống Biden đã xét đến những hệ lụy có thể xảy ra như làm giới hạn quyền lợi cũng như lợi ích của các tác giả có sách bán chạy, bên cạnh đó nó cũng có nhiều khả năng tạo ra thị trường cạnh tranh không lành mạnh với các nhà xuất bản khác, và bác bỏ nó.
Một thẩm phán liên bang đã đứng về phía chính phủ vào mùa thu năm ngoái và kết quả là ngăn chặn việc mua bán này. Nó được các nhà hoạt động chống độc quyền và các nhóm lợi ích trong ngành xuất bản cổ vũ. Đó là một thắng lợi lớn cho chính quyền Biden, vốn đang theo đuổi chiến lược chống độc quyền vô cùng quyết liệt.
Sau kết quả ấy, Penguin Random House tuyên bố ý định kháng cáo, nhưng thay vào đó Paramount đã chọn bán lại Simon & Schuster. Bởi vì thỏa thuận đã không thành công, dẫn đến Penguin Random House đã phải trả cho Paramount khoản phí chấm dứt hợp đồng trị giá 200 triệu USD cùng với những chi phí khác lên đến hàng triệu USD chi trả cho các phiên tòa. Vài tuần sau khi thỏa thuận sụp đổ, giám đốc điều hành của Penguin Random House cũng đã từ chức.
Chủ nhân mới nhất của một trong những nhà xuất bản lớn nhất nước Mĩ.
Thế nhưng Simon & Schuster vẫn sẽ là một thương vụ hấp dẫn để mua. Nó đã xuất bản tác phẩm của các nhà văn lớn như Don DeLillo và Bob Woodward, cùng với các tác giả nổi tiếng như Colleen Hoover. Nó cũng vượt trội so với các đối thủ cạnh tranh khác ngay cả khi doanh số đình trệ trong toàn ngành hàng khi nền kinh tế ngày càng khó khăn. Trong quý đầu tiên của năm 2023, doanh số bán hàng đã tăng 19% so với một năm trước đó, đạt mức 258 triệu USD trong khi kết quả tài chính tại hầu hết các công ti lớn khác đều đáng thất vọng.
Dẫu vậy việc bán cho HarperCollins có thể gây rủi ro cho Paramount. HarperCollins, giống như Simon & Schuster, cũng là một trong những nhà xuất bản nằm trong “Big Five” thống trị khía cạnh thương mại của ngành nghề này. Việc sáp nhập này có thể gây ra mối lo ngại hợp nhất từ chính phủ giống như thỏa thuận với Penguin Random House.
Mặc dù HarperCollins là công ti xuất bản lớn thứ 2, thế nhưng quy mô của nó vẫn nhỏ hơn nhiều so với Penguin Random House, vì vậy việc tăng thị phần ít quyết liệt hơn và có lẽ sẽ ít gây phiền hà hơn cho chính phủ Mĩ. Theo đó KKR cũng có một lịch sử dài trong kinh doanh sách. Vào năm 2018, họ đã trả khoảng 500 triệu USD để mua lại RBmedia, một nhà xuất bản sách nói. Tuần trước, KKR cho biết họ đang bán RBmedia cho HIG Capital, một công ti đầu tư có trụ sở tại Miami, với giá 1 tỉ USD.
Nhìn nhận xa hơn, giới xuất bản cũng đang lo lắng về tác động của việc bán Simon & Schuster đối với bối cảnh trong thời đại này. Bản thân Penguin Random House là kết quả của sự hợp nhất năm 2013 giữa Penguin và Random House. Sau khi sáp nhập, một số công ti cũng đã đi theo mô hình tương tự. Các chuyên gia chống độc quyền e ngại thành công trước đó với Penguin Random House của Bộ Tư pháp cũng sẽ lặp lại trong thương vụ này, khi phía mua lại là Harper Collins.
Trong những năm qua, Paramount đã bán bớt nhiều tài sản của mình để tập trung hơn vào các dịch vụ trình phát trực tuyến, bao gồm nền tảng streaming Paramount+ và Pluto TV. Công ti cho biết họ định sẽ tái đầu tư từ thương vụ trên. Các quyết định này cũng đã khiến cho làng sóng sa thải nhân viên trong ngành xuất bản tăng lên đáng kể.
Tại Knopf – nhánh con của Penguin Random House, những biên tập viên làm việc lâu năm như Kathy Hourigan - người bắt đầu làm việc tại nhà xuất bản vào năm 1963, Vicky Wilson - người đã biên tập tác phẩm của Anne Rice hay Jonathan Segal – người đứng đằng sau 7 cuộc sách đoạt giải Pulitzer… cũng đã ra đi.
Trong đó những người bị sa thải bao gồm nhân viên trong nhiều phòng ban khác nhau, từ quảng cáo, biên tập cũng như bộ phận bán hàng. Daniel Halpern, người sáng lập Ecco Press, đã chuyển đến Knopf vào 2 năm trước đó, cũng nằm trong số những người ra đi. Anh ấy đã mang đến Knopf rất nhiều tác giả nổi bật, bao gồm cả Amy Tan. Nhà văn gốc Trung mô tả Halpern là không thể thay thế.
“Cuốn sách mới của tôi sẽ xuất bản vào tháng Tư năm sau,” bà nói, “Và đó hoàn toàn là ý tưởng của Dan. Anh ấy đã thuyết phục tôi tiến hành điều đó. Đó là cuốn sách của anh ấy. Và nếu anh ấy không ở đó khi cuốn sách này được đưa ra với thế giới, thì đó là một trò hề.” Bà tiết lộ mình cùng với Halpern đã cùng bắt đầu thực hiện cuốn sách và khẳng định rằng ngay cả khi phải đến một nhà xuất bản khác, thì bà vẫn sẽ chấp nhận, miễn là được làm việc cùng với biên tập viên mình đã quen thuộc.
Chủ tịch của Simon & Schuster, Jonathan Karp cho biết: “Tất cả các giám đốc điều hành tại Simon & Schuster đã gặp KKR và thấy ấn tượng với mức độ quan tâm sâu sắc của KKR đối với hoạt động kinh doanh của chúng tôi. Họ đã cam kết trong việc giúp chúng tôi phát triển và có khả năng trở thành công ti mạnh mẽ hơn nữa trong thời gian tới”.
NGÔ MINH dịch từ The New York Times
VNQD