Những cuốn sách được thiết kế công phu với các cạnh sách có hoa văn và các hiệu ứng bắt mắt đang nhanh chóng trở thành “trào lưu” trong dòng sách lãng mạn, kì ảo và hiện đã lan rộng khắp ngành xuất bản.
Vào năm 2024, một nhà xuất bản chuyên dòng tiểu thuyết lãng mạn đã đánh cược đặc biệt vào cuốn tiểu thuyết mới nhất của tác giả Rebecca Yarros. Theo đó, để giúp cuốn tiểu thuyết Cánh tư vừa mới ra mắt nổi bật giữa “rừng” các tác phẩm cùng thể loại, nhà xuất bản Entangled đã đầu tư sản xuất một phiên bản sang trọng giới hạn có bìa kim loại và các cạnh sách được phun sơn đen có họa tiết rồng.
Vô cùng bất ngờ khi hình thức này thật sự hiệu quả. Theo các thống kê, toàn bộ 115.000 bản của phiên bản cao cấp đã được bán hết ở hầu hết mọi nơi trong tuần đầu tiên. Liz Pelletier, đại diện của nhà xuất bản Entangled cho biết: "Chúng tôi hối tiếc là đã thực hiện có hơn 11 vạn bản". Sau đó khi khi cuốn tiếp theo trong bộ truyện này là Iron Flame ra mắt, công thức nói trên đã được lặp lại và một lần nữa thành công tiếp tục đã đến.
Những chi tiết thiết kế như viền trang trí rất tốn kém và mất nhiều thời gian để sản xuất.
Đối với cuốn sách thứ ba mang tên Onyx Storm thuộc bộ truyện này sẽ ra mắt trong tháng 1 tới, số bản đặc biệt đã được tăng lên đến 2 triệu bản đặc biệt và 500.000 bản in tiêu chuẩn. Được biết cho đến hiện nay, hơn ½ bản cao cấp đã nhanh chóng được tẩu tán hết. Khi cầm trên tay ấn bản này, độc giả sẽ thấy các cạnh sách được phun sơn đen ngả dần sang bạc với những con rồng sải rộng đôi cánh. Theo nhiều nguồn tin, sau khi nhận ra có nhu cầu lớn đối với các phiên bản này, Entangled đã tiến hành “gia công” thêm các bản phổ thông để biến nó thành ấn phẩm đặc biệt. Pelletier cho biết: “Hiện nay, nếu không phun sơn vào các cạnh sách thì nó đồng nghĩa với cuốn sách đó không đáng sưu tầm”.
Sau khi trở nên phổ biến với độc giả của dòng tiểu thuyết lãng mạn và kì ảo, các ấn bản được trang trí cầu kì cũng đã nhanh chóng lan rộng khắp ngành xuất bản. Các nhà xuất bản hiện đang đầu tư vào các cạnh có hoa văn nhiều màu sắc, bìa kim loại hoặc có hiệu ứng đặc biệt. Mặc dù từ lâu đã có thị trường cho các phiên bản kỉ niệm và bìa cứng bằng da hoặc vải của các tác phẩm kinh điển, nhưng trào lưu mới này đặc biệt hơn cả khi chủ yếu thu hút độc giả trẻ tuổi, am hiểu mạng xã hội. Đối với những người hâm mộ trung thành, việc sở hữu các phiên bản đặc biệt có thể là một cách cho thấy họ thuộc về một nhóm văn học cụ thể.
Và ngược trở lại, các ấn bản này cũng phổ biến hơn nhờ mạng xã hội TikTok. Nhờ những người có sức ảnh hưởng trên nền tảng này mà các phiên bản sang trọng ngày càng phổ biến hơn. Shannon DeVito, giám đốc bộ phận sách tại Barnes & Noble cho biết: “Mọi người hiện đang thực sự kết nối với sách như một tác phẩm nghệ thuật và coi nó như một trong những thứ có thể phản ánh cả con người họ”.
Số lượng phiên bản cao cấp ngày càng gia tăng cũng cho thấy văn hóa hâm mộ đã thay đổi ngành kinh doanh sách đến mức độ nào, khi các nhà xuất bản ngày càng đáp ứng nhu cầu của độc giả bằng cách cho ra nhiều ấn phẩm của một tác phẩm. Erica Sussman, phó chủ tịch của nhà xuất bản HarperCollins Children's Books cho biết: "Khi độc giả thích một cuốn sách nào đó, họ sẽ muốn có tất cả biến thể của nó. Nhiều người mua nhiều bản cho những mục đích khác nhau, một để ghi chú, một để trưng bày".
Một số nhà sản xuất sách đã bắt đầu đầu tư vào thiết bị cần thiết để sản xuất các cạnh sách được thiết kế đặc biệt.
Điều này cũng giúp cho giới xuất bản có thể kéo dài vòng đời của một cuốn sách, khi người hâm mộ thường sẽ mua đi mua lại một cuốn sách yêu thích với vẻ ngoài chưa từng xuất hiện, từ đó thúc đẩy doanh số gia tăng đột biến, đưa tựa sách trở lại danh sách bán chạy và thu hút thêm lượng độc giả mới. Chiến lược này không quá khó thấy là đi ngược lại với cách mà hầu hết các nhà xuất bản đã phát hành sách trong nhiều thập kỷ qua: Đầu tiên là cho ra mắt phiên bản bìa cứng - định dạng có lợi nhuận cao nhất, sau đó nếu nó bán chạy, ấn bản bìa mềm sẽ xuất hiện một năm sau đó hoặc là lâu hơn.
Trong khoảng quá độ đó, một số tựa sách phổ biến đang chuyển từ bìa cứng sang bìa mềm rồi sẽ có thêm bìa cứng sang trọng. Khi cuốn tiểu thuyết Bảy người chồng của Evelyn Hugo từ tiểu thuyết gia Taylor Jenkins Reid thu hút lượng lớn độc giả trên mạng xã hội TikTok trong thời kì đại dịch, thì cuốn sách đã ra mắt được vài năm, vì vậy mà hầu hết doanh số bán ra đều là bìa mềm. Nhà xuất bản của Reid, Atria, đã nắm bắt cơ hội để bán một cuốn bìa cứng mới cho người hâm mộ có viền màu xanh lá cây tươi sáng được trang trí bằng những chiếc nhẫn cưới vàng. Điều này đã giúp nó đã lọt vào danh sách sách bán chạy nhất bìa cứng của tờ New York Times thêm một lần nữa.
Năm nay, Penguin Random House đã phát hành các phiên bản có viền nhuộm màu cho 24 cuốn sách của mình, bao gồm các phiên bản mới của những cuốn sách bán chạy nhất như Beach Read của Emily Henry - tác phẩm ăn khách đã bán được 2,3 triệu bản. Năm tới, họ có kế hoạch phát hành gấp đôi số phiên bản có viền trang trí và con số ít nhất được đưa ra là 50. Trong khi đóWilliam Morrow, một nhánh con của HarperCollins, cũng đã xuất bản 13 phiên bản sang trọng vào năm 2024 và hiện đang có kế hoạch xuất bản hơn 35 phiên bản cho năm tới, bao gồm bìa cứng đặc biệt của The Griffin Sisters’s Greatest Hits của Jennifer Weiner và Katabasis của RF Kuang - cả hai đều là tiểu thuyết mới của các tác giả có lượng người hâm mộ cuồng nhiệt.
Làn sóng mới này cũng đã thúc đẩy sự biến động của ngành in, vì những cuốn sách được thiết kế công phu mất nhiều thời gian để sản xuất hơn (khoảng từ một cho đến hai tuần) so với các phiên bản thông thường. Phần lớn việc in ấn cho các phiên bản đặc biệt được thực hiện ở Trung Quốc hoặc Ý, nơi các hiệu ứng có thể được thêm vào với giá rẻ hơn, nhưng các nhà in ở Hoa Kì hiện cũng gia nhập vào đường đua này. Cụ thể Lakeside Book Company, một nhà sản xuất sách lớn nhất Bắc Mĩ, đã bắt đầu đầu tư vào thiết bị đặc biệt để khiến cho các cạnh trang trở nên độc đáo. Một đại diện cho biết trong 3 năm qua, công ti đã chuyển từ việc in hàng chục nghìn bản đặc biệt mỗi năm sang hàng triệu bản.
Dù cho điều này sẽ giúp gia tăng doanh số, nhưng các nhà xuất bản cũng thừa nhận luôn có nhược điểm đối với phiên bản cao cấp này, vì chúng mất nhiều thời gian hơn để sản xuất và tốn kém hơn để gia công cạnh. Điều này có thể làm đội thêm 30% chi phí cho mỗi bản sách, khiến biên lợi nhuận bị thu hẹp lại. Hiện tại, nhiều bìa cứng cao cấp được bán với giá từ 30 đến 33 USD, gần bằng giá bìa cứng thông thường. Nhưng đối với những độc giả thuộc thể loại như tiểu thuyết lãng mạn, những người quen mua sách bìa mềm, thì việc chuyển sang phiên bản đặc biệt có thể sẽ khá tốn kém.
Tuy vậy một số người trong ngành xuất bản cũng cảnh báo rằng việc bán các phiên bản đặc biệt thường không mở rộng được lượng độc giả của tác giả mà chủ yếu chỉ thu hút được những người hâm mộ hiện tại. Jeff Weber, phó giám đốc doanh thu tại Penguin Random House cho biết: "Phần lớn xu hướng mới này chỉ đang thu hút những người đã có phiên bản bìa mềm, bởi theo một cuộc khảo sát gần đây, hầu hết độc giả không mấy quan tâm đến các phiên bản cao cấp”. Tuy vậy không thể phủ nhận sự yêu thích và phản ứng tích cực dành cho trào lưu nói trên, hứa hẹn sẽ càng phát triển trong thời gian tới.
ĐOÀN ANH TUẤN dịch theo The New York Times
VNQD