2024 chứng kiến rất nhiều câu chuyện xuất bản ấn tượng. Sau đây là những tác phẩm do tờ The Guardian (Vương quốc Anh) vinh danh là nổi bật nhất trong năm qua.
Đầu tiên không thể không kể đến Intermezzo – tác phẩm mới nhất của hiện tượng xuất bản Sally Rooney đến từ Ireland ra mắt vào tháng 9 năm nay. Trong đó, câu chuyện 2 anh em thương tiếc cha mình và cuộc trò chuyện xoay quanh những người phụ nữ là cuộc khám phá vô cùng chân thành về tình yêu, tình dục và nỗi đau. Với sự tương phản giữa người em trai nhạy cảm và dòng ý thức đầy xung đột của người anh lớn, đây có thể nói là một tác phẩm lên tay của Rooney sau Thế giới tươi đẹp, Người ở đâu ra mắt vào năm 2021.
Có sự đa dạng trong các chủ đề được khai thác trong những tiểu thuyết đáng chú ý
Alan Hollinghurst – tên tuổi từng được đề cử giải thưởng Booker – cũng quay trở lại với Our Evenings – cuốn sách được viết ở đỉnh cao của sự nghiệp. Nó xoay quanh những sự thay đổi của nước Anh qua các lăng kính giai cấp, chủng tộc, chính trị và tình dục được kể gián tiếp thông qua hồi kí của một diễn viên lai Miến Điện - người có học bổng vào trường công đã đưa mình vào thế giới đặc quyền. Dịu dàng, bi thương và tuyệt đẹp đến từng chi tiết, đây là một sự gợi lên tuyệt vời về trải nghiệm của những người đồng tính trong hơn nửa thế kỉ qua.
Caledonian Road của Andrew O'Hagan trong khi đó lại có cách tiếp cận tương đối đặc biệt so với các tiểu thuyết xã hội khác. Đây là một vở hài kịch có nhiều biến động, xoay quanh cuộc đời của một nhà sử học nghệ thuật nổi tiếng, từ đó đào sâu một cách mạnh mẽ vào nhiều tầng lớp của London, từ giới quý tộc và tinh hoa văn hóa, các ông trùm ma túy người Nga cho đến những người trẻ tuổi bị tước đi quyền lực. Trong khi đó, cuốn tiểu thuyết Choice đầy khiêu khích của Neel Mukherjee lại mang đến những nỗi âu lo vô cùng gần gũi với con người hiện nay, từ biến đổi khí hậu cho đến sự nghèo đói ở vùng nông thôn Ấn Độ, từ đó đặt ra những câu hỏi lớn về toàn cầu hóa cũng như đạo đức trong thời đại này.
Những sự trở lại đáng chú ý khác cũng bao gồm Sarah Perry với Enlightenment trong một chủ đề không thường nhìn thấy đó là thiên văn. Tác phẩm kinh dị mới mẻ và phi truyền thống mang tên The Echoes của Evie Wyld cũng đã truyền tải những chấn thương gia đình và xung đột tình yêu. Stone Yard Devotional lọt sâu vào giải Booker năm nay của nhà văn Úc Charlotte Wood xoay quanh một người tìm về vùng hoang vắng cũng là điểm sáng đáng lưu tâm, qua đó khám phá một cách khiêm nhường sự tha thứ, trách nhiệm và tuyệt vọng trước những nỗi kinh hoàng của thế giới này.
Cũng không thể không nhắc đến Anita Desai cùng sự trở lại sau một thập kỉ của bà mang tên Rosarita, truyền tải câu chuyện về di sản gia đình và chấn thương lịch sử. Tuy gây tranh cãi với việc nhận giải được tài trợ bởi các công ti có vốn trong ngành sản xuất vũ khí, nhưng không thể phủ nhận Held của Anne Michaels là một tác phẩm ấn tượng về tình yêu và chiến tranh, từ đó làm sáng tỏ những khoảnh khắc kết nối của chính con người. Ingrid Persaud và cuốn The Lost Love Songs of Boysie Singh xoay quanh một tên gangster Trinidad cũng mang đến một giọng văn ấn tượng. Trong khi đó Crooked Seeds của Karen Jennings lại nổi bật với tầm nhìn không khoan nhượng, tập trung vào một người phụ nữ da trắng cay đắng, tan vỡ ở Nam Phi hậu phân biệt chủng tộc. Cuốn sách được đánh giá cao vì đã không sợ hãi để khai thác những vấn đề như lợi ích cá nhân và tội lỗi tập thể.
Hai bậc thầy của tiểu thuyết đồ họa David Nicholls và Jonathan Coe cũng xứng đáng có được vị thế riêng. Trong đó, You Are Here của David Nicholls kể câu chuyện tình lãng mạn đầy thử thách của một cặp đôi trung niên đi bộ đường dài và phải vật lộn với hành trang cảm xúc cũng như ba lô ướt đẫm của mình. Tác phẩm này cân bằng được sự phi lý và nỗi buồn nhưng vẫn rõ ràng và đầy khúc chiết. Trong khi đó The Proof of My Innocence lại có màu sắc hài hước, xoay quanh sự thăng tiến và sụp đổ nhanh chóng của thủ tướng Anh Liz Truss.
Nhiều tiểu thuyết được đề cử ở giải Booker năm nay là tác phẩm đáng chú ý
Vào mùa hè 2024, Taffy Brodesser-Akner tiếp tục ghi được dấu ấn sau tác phẩm đầu tay mang tính đột phá Fleishman Is in Trouble bằng cuốn biên niên sử về sự giàu có và chấn thương liên thế hệ của người Mỹ mang tên Long Island Compromise. Trong số những cuốn sách hấp dẫn để đọc trên bãi biển, thì bản sử thi The Unwilding được viết một cách tao nhã của Marina Kemp về một gia đình với những vấn đề của riêng mình cũng đã tỏa sáng một cách chói lọi. Ngoài ra, Miranda July cũng đã mang đến sự hài hước cho tác phẩm tự truyện về những hoài nghi và mong muốn ở tuổi trung niên mang All Fours. Nó xoay quanh một người nghệ sĩ thực hiện chuyến đi kì lạ đến tận cùng bản sắc đang thay đổi. Các nhà phê bình gọi đây là một tác phẩm dí dỏm, trung thực, không có giới hạn và đầy lập dị, qua đó nó đã thôi thúc những người phụ nữ hướng tới sự sáng tạo và thể hiện bản thân.
Những tiểu thuyết Mĩ cũng có một sự trỗi dậy vô cùng mạnh mẽ ở nhiều thị trường. Có thể kể đến Playground của nhà văn đoạt giải Pulitzer Richard Powers. Đây là tác phẩm hoành tráng về sinh vật biển và cũng đồng thời là sự chiêm nghiệm về trí tuệ nhân tạo AI. Một tên tuổi khác cũng oanh tạc ở mọi giải thưởng văn chương uy tín là James của Percival Everett - bản kể lại Huckleberry Finn của Mark Twain nhưng dưới góc nhìn của nhân vật phụ. Tác phẩm gián điệp ngoạn mục mang tên Creation Lake của Rachel Kushner cũng đã hé lộ cách mà chúng ta xây dựng bản sắc cũng như niềm tin của bản thân mình. Danh sách này cũng bao gồm Tommy Orange và sự thành công đặc biệt trong năm 2024 của anh với phần 2 của Không nhà mang tên Wandering Stars, mang đến cả chiều sâu lịch sử và sự gần gũi của một gia đình người Mĩ bản địa trong hơn hai thế kỉ.
Sẽ là một thiếu sót lớn nếu không nhắc đến Orbital – tác phẩm thắng giải Booker năm nay của Samantha Harvey, qua đó mang đến một góc nhìn mới và sâu sắc về Trái đất trong tất cả vẻ đẹp và sự mong manh của nó. Đây có thể nói là một tác phẩm quan trọng và cần kíp nên đọc trong thời đại suy thoái môi trường và bạo lực lãnh thổ như hiện nay. Tiểu thuyết Ireland cũng tiếp tục có một cuộc thống trị ngoạn mục kể từ năm ngoái. Đầu tiên không thể không nhắc đến Colm Tóibín – người từng làm nên hiện tượng với siêu phẩm Brooklyn – và phần 2 mang tên Long Island. Những cái tên khác cũng không thể không kể đến là The Women Behind the Door của Roddy Doyle và Heart, Be at Peace của Donal Ryan.
Thuộc phong cách cho ra mắt những series dài, năm nay cũng đón nhận Pat Barker và cuốn kết thúc bộ trilogy Women of Troy mang tên The Voyage Home của mình. Cuốn sách đã kịch tính hóa cuộc tính toán đẫm máu giữa Agamemnon và Clytemnestra và cũng là đại diện cho trào lưu re-tell trở lại Thần thoại Hy Lạp. Một nữ nhà văn gần gũi khác với các bộ sách dài là Ali Smith cũng giới thiệu cuốn tiểu thuyết mới Gliff là phần đầu tiên trong bộ đôi tác phẩm, mô tả sự phản kháng của hai đứa trẻ đối với một xã hội phi lí của sự giám sát và kiểm soát.
Những tác phẩm đầu tay cũng tạo được sự chú ý với nguồn năng lượng đặc biệt và những thể nghiệm về mặt hình thức. Có thể kể đến tập thơ The Lodgers của Holly Pester là góc nhìn về tình trạng bấp bênh hiện nay. The Night Alphabet của Joelle Taylor cũng có sự sáng tạo ngôn ngữ phi thường cho một câu chuyện về nghệ sĩ xăm hình và bạo lực đối với phụ nữ. Trong khi đó, tác phẩm đặc biệt về mặt thể loại là Spent Light của Lara Pawson cũng đã phơi bày mặt tối của thế giới toàn cầu hóa của chính chúng ta.
Danh sách này cũng không thể thiếu Rita Bullwinkel và cuốn tiểu thuyết Headshot về các nữ võ sĩ quyền Anh tuổi teen. Những tác phẩm được đề cử ở nhiều giải thưởng khác như Wild Houses của Colin Barrett xoay quanh chứng sợ không gian hẹp và bạo lực ở một thị trấn nhỏ của Ireland hay The Safekeep của tác giả người Hà Lan Yael Van Der Wouden khám phá sự đàn áp và ham muốn kì quặc ở Hà Lan thời kì hậu Đức Quốc xã cũng không thể thiếu…
TRIỀU DƯƠNG dịch từ bài viết của The Guardian
VNQD