Với những biến đổi mau lẹ của phương thức làm báo, phương thức tiếp cận bạn đọc, mỗi nhà báo, mỗi cơ quan báo chí phải đề cao tinh thần học tập, cập nhật kiến thức và công nghệ để không bị bỏ lại phía sau, hoàn thành sứ mệnh của báo chí cách mạng trong kỉ nguyên phát triển mới. Nhân kỉ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025) Tạp chí VNQĐ đã có cuộc trao đổi với Thiếu tướng Đoàn Xuân Bộ, Bí thư Đảng ủy, Tổng biên tập Báo Quân đội nhân dân về chủ đề này.
VNQĐ: Thưa Thiếu tướng Đoàn Xuân Bộ, chúng ta vừa trải qua những ngày đại lễ kỉ niệm 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Nhắc lại sự kiện lịch sử trọng đại ấy, tôi được biết ngay ngày 1/5/1975, Báo Quân đội nhân dân đã chạy dòng tít lớn “Thành phố Hồ Chí Minh đã hoàn toàn giải phóng” trên đầu trang nhất. Tên gọi Thành phố Hồ Chí Minh đã được Báo Quân đội nhân dân sử dụng trang trọng trước khi Quốc hội ra chính thức phê chuẩn việc đổi tên thành phố gần một năm sau đó. Thiếu tướng có thể ôn lại một chút về kỉ niệm đặc biệt ấy?
Thiếu tướng Đoàn Xuân Bộ
Thiếu tướng Đoàn Xuân Bộ: Khi cuộc kháng chiến chống Mĩ bước vào thời kì quyết liệt, với sự nhạy bén về chính trị và bản lĩnh của các nhà báo - chiến sĩ, Báo Quân đội nhân dân đã kịp thời cử các đoàn phóng viên tham gia các mặt trận, chiến trường B, C, K, trực tiếp cùng ăn, cùng ở, sát cánh cùng bộ đội. Từ các chiến trường, những bài viết nóng hổi hơi thở chiến đấu của quân và dân ta được đăng tải kịp thời trên Báo Quân đội nhân dân đã góp phần động viên ý chí, quyết tâm “đánh cho Mĩ cút, đánh cho ngụy nhào” của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta. Ngày 30/4/1975, các cán bộ, phóng viên của Báo Quân đội nhân dân từ các chiến trường đã hòa cùng 5 cánh quân có mặt tại Dinh Độc Lập chứng kiến thời khắc lịch sử và chung niềm vui giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Ở thời khắc lịch sử Sài Gòn vừa giải phóng, khi nhân dân cả nước còn nghẹn ngào trước niềm vui thống nhất, một dòng tít đỏ rực đã chạy trên trang nhất Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 1/5/1975: “Thành phố Hồ Chí Minh đã hoàn toàn giải phóng”. Dòng chữ ấy mạnh mẽ xuất hiện trang trọng nhất bên cạnh bài xã luận “Đỉnh cao thắng lợi huy hoàng” do nhà báo Hồng Phương chấp bút, cùng sơ đồ chiến dịch năm cánh quân thọc sâu giải phóng trung tâm Sài Gòn - Gia Định đã như một tuyên ngôn hào hùng về chiến thắng vĩ đại. Dù tên gọi ấy, khi đó chưa được công nhận bằng văn bản hành chính, nhưng đã được khẳng định bằng tư tưởng, lòng tin và niềm tự hào, từ tâm nguyện của đồng bào cả nước. Đó không chỉ là tin chiến thắng - đó là tuyên ngôn bằng chữ, là bản lĩnh của tờ báo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng do Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt tên, tờ báo chính thống hàng đầu của báo chí cách mạng Việt Nam trong thời khắc lịch sử. Thể theo nguyện vọng của toàn thể nhân dân, ngày 2/7/1976 Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã phê chuẩn chính thức việc đổi tên Sài Gòn - Gia Định thành Thành phố Hồ Chí Minh và tên gọi ấy đã gắn liền với thành phố mang tên Bác như một niềm tự hào thân thương suốt nửa thế kỉ qua.
VNQĐ: Vâng! Trong Cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 cũng như trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, cùng với 5 cánh quân tiến vào giải phóng Sài Gòn, lực lượng báo chí luôn được mệnh danh là “cánh quân thứ 6”. Trong đó lực lượng báo chí Quân đội mà nòng cốt là Báo Quân đội nhân dân đã tham gia như thế nào, thưa Thiếu tướng?
Thiếu tướng Đoàn Xuân Bộ: Trong suốt cuộc kháng chiến chống Pháp và bước vào cuộc kháng chiến chống Mĩ, các nhà báo chiến sĩ đã lăn lộn trên mọi mặt trận, có mặt trên mọi chiến trường, những nơi lửa đạn, gian nguy nhất. Nhà báo Triệu Đại đã lăn xả trong chiến hào Điện Biên Phủ để ghi lại những khoảnh khắc lịch sử. Nhà báo Đoàn Công Tính khi chụp ảnh ở chiến trường Quảng Trị đã đựng phim trong hộp đạn và ghi dòng chữ “Nếu tôi hi sinh hãy chuyển số phim này về Báo Quân đội nhân dân”. Và trong đoàn quân tiến về Sài Gòn không thể thiếu những nhà báo chiến sĩ.
Nắm chắc diễn biến tình hình chiến trường miền Nam, được sự chỉ đạo chặt chẽ của Quân ủy Trung ương và Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, từ cuối năm 1974, tòa soạn Báo Quân đội nhân dân đã có chủ trương đưa nhiều phóng viên vào chiến trường, bám các mặt trận để làm tin, viết bài phản ánh, cổ vũ kịp thời cuộc chiến đấu. Các phóng viên đi đợt đầu năm 1975 gồm: Tô Phương, Cao Tiến Lê, Trọng Lượng, Tô Vân, Thiều Quang Biên, Vũ Đạt, Trần Hữu Tòng, Anh Ngọc, Thanh Dục, Hà Đình Cẩn hoạt động chủ yếu ở Nam Bộ, Tây Nguyên và cực Nam Trung Bộ. Đầu tháng 2/1975, trực tiếp Tổng biên tập Nguyễn Đình Ước của chúng tôi cũng đã cùng các phóng viên Khánh Vân, Trần Ngọc, Nguyễn Thanh vào chiến trường Tây Nguyên và Đông Nam Bộ. Đi suốt đường Hồ Chí Minh, qua Tây Nguyên vào tận núi Bà Đen (Tây Ninh) rồi trở ra Quảng Trị, Tổng biên tập và các phóng viên đã trực tiếp chứng kiến những gì đã xảy ra ở chiến trường vào thời kì đầu của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975. Sau chuyến đi, phóng sự dài “Từ núi Bà Đen đến Thành cổ Quảng Trị” đã ra đời. Đây là kết quả lăn lộn ở chiến trường hàng tháng trời và nội dung của loạt phóng sự đã được độc giả đánh giá cao, có sức thuyết phục, cổ vũ tinh thần xốc tới Sài Gòn, giành toàn thắng.
Ngày 30/4/1975, trong các cánh quân tiến vào giải phóng Sài Gòn có những cán bộ, phóng viên Báo Quân đội nhân dân. Những cái tên như Nguyễn Trần Thiết, Mạnh Hùng, Hải Nam, Trọng Lượng, Cao Tiến Lê, Vũ Đạt, Thiều Quang Biên... đã đến Dinh Độc Lập, sau này đều có những cống hiến đáng ghi nhận cho nền báo chí cách mạng. Ghi nhanh Sài Gòn trong những giờ phút lịch sử nóng hổi không khí tiến công thần tốc đã kịp thời hiện diện trên mặt báo. Không dừng lại ở Sài Gòn, các phóng viên như Phạm Phú Bằng, Nguyễn Đức Toại, Phan Hiền, Vũ Ba đã thẳng tiến xuống Cà Mau, mảnh đất tận cùng của Tổ quốc. Nhiều phóng viên khác của báo cũng có mặt tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, ra Côn Đảo, Phú Quốc, chứng kiến giờ phút trọng đại của dân tộc tại các vị trí tiền tiêu với nhiều bài phóng sự và loạt ảnh đầy sức thuyết phục. Đặc biệt, hai phóng viên Nguyễn Thắng và Nguyễn Khắc Xuể người từ Tây Nguyên xuống, người từ Hà Nội vào đã là các phóng viên đầu tiên có mặt tại Quần đảo Trường Sa khi quần đảo thiêng liêng của chúng ta vừa được giải phóng, ghi lại những hình ảnh, tư liệu quý giá về Trường Sa.
Lãnh đạo Báo Quân đội nhân dân và các đại biểu cùng người dân địa phương tại Chương trình giao lưu “Về nơi khởi nguồn” (Nguyên Bình, Cao Bằng), tháng 8/2024. Ảnh: Tuấn Huy
VNQĐ: Nửa thế kỉ đã trôi qua từ sự kiện trọng đại ấy, và Báo Quân đội nhân dân kể từ khi ra số đầu tiên tại Định Hoá, Thái Nguyên ngày 20/10/1950 đến nay cũng đã tròn 75 năm nhưng nói về lịch sử của Báo phải kể đến những tờ báo tiền thân Chiến đấu (1944), Kèn gọi lính (1944), Tiếng súng reo (1944) xuất hiện ngay khi Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân ra đời. Suốt chặng đường hơn 80 năm của Quân đội, mỗi nhiệm vụ của Quân đội đều là nhiệm vụ của Báo, mỗi chiến công của Quân đội đều là những bông hoa tô thắm trên mặt báo. Nhìn lại có thể đánh giá Báo Quân đội nhân dân đã hoàn thành sứ mệnh thiêng liêng mà Đảng, đất nước và Quân đội đã tin tưởng gửi trao?
Thiếu tướng Đoàn Xuân Bộ: Những bước phát triển của Báo Quân đội nhân dân luôn gắn chặt với chặng đường lịch sử của Quân đội nhân dân Việt Nam và sự nghiệp cách mạng Việt Nam do Đảng lãnh đạo. Theo quyết định thành lập thì Báo Quân đội nhân dân ra số đầu tiên vào ngày 20/10/1950, tuy nhiên nói về lịch sử của báo phải kể đến những tờ báo tiền thân. Ngay khi Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân vừa thành lập ngày 22/12/1944 thì chỉ 5 ngày sau, sau trận đầu Phai Khắt - Nà Ngần một ngày, ngày 27/12/1944 tại khu rừng Trần Hưng Đạo đã ra đời tờ báo Tiếng súng reo do chính Đại tướng Võ Nguyên Giáp làm chủ biên. Báo Quân đội nhân dân được thành lập trên cơ sở truyền thống của các tờ báo đầu tiên thuộc lực lượng vũ trang cách mạng như Chiến đấu (1944), Kèn gọi lính (1944), Tiếng súng reo (1944), Quân giải phóng (1945), Sao Vàng (1946) và sự hợp nhất, sáp nhập hai tờ báo Vệ quốc quân (1947) và Quân du kích (1948)... Ngày 20/10/1950, tại thôn Khau Diều, xã Định Biên, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên giữa chiến khu Việt Bắc, Báo Quân đội nhân dân đã ra số đầu tiên và từ đó ngày 20/10 hằng năm đã trở thành ngày truyền thống của tòa soạn. Tờ báo vinh dự được Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt tên và ra chỉ thị căn dặn đăng trên số đầu tiên: “Nói những điều thật thiết thực, đúng đường lối chính trị, ít tếu, viết ngắn, giản dị, vẽ dễ hiểu, trình bày rõ ràng, ít tiếp sang trang khác”.
Đặc biệt, trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, Báo Quân đội nhân dân đã tổ chức tòa soạn tiền phương, xuất bản được 33 số báo ngay tại mặt trận, phát hành tận tay cán bộ, chiến sĩ ở chiến hào. Trong số báo xuất bản tại mặt trận, với các bài viết, bản vẽ của các nhà báo, họa sĩ lão thành như: Nguyễn Khắc Tiếp, Phạm Phú Bằng, Nguyễn Bích…, đã kịp thời ghi lại toàn bộ các sự kiện, diễn biến của chiến dịch, trở thành cuốn tư liệu sống động, góp phần động viên tinh thần và ý chí quyết chiến, quyết thắng của bộ đội và dân công hỏa tuyến vượt qua mọi hi sinh, gian khổ, làm nên Chiến thắng Điện Biên Phủ lịch sử.
Phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã có mặt ghi lại những lát cắt lịch sử, những khoảnh khắc quý giá về mặt tư liệu và truyền thống của Quân đội sau này. Nhà báo Nguyễn Khắc Tiếp ngày 19/9/1954 đã có mặt tại Đền Hùng chứng kiến cuộc gặp của Chủ tịch Hồ Chí Minh với cán bộ, chiến sĩ Đại đoàn 308 trước khi về tiếp quản Thủ đô với lời căn dặn “Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước” đã được trích dẫn và trở thành niềm cảm hứng cho thơ ca nhạc họa của nhiều văn nghệ sĩ…Nhà báo Đức Toại khi dự đại hội thi đua quyết thắng ở Quân khu 4 nghe một chiến sĩ báo cáo thành tích đã không bằng lòng chỉ với bấy nhiêu và đã theo chân người chiến sĩ ấy về đơn vị, cùng anh ra trận để có những trang viết sinh động và nóng hổi ngay trên chiến hào về người chiến sĩ dũng cảm, dũng sĩ diệt Mĩ. Người chiến sĩ ấy sau này chính là Đại tướng Phùng Quang Thanh, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng…
Trong các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc, Báo Quân đội nhân dân đã có 9 nhà báo, phóng viên ngã xuống, trong đó những nhà báo tài năng đã anh dũng hi sinh trên chiến trường như các nhà báo Hoàng Lộc, Thâm Tâm, Thôi Hữu, Trần Đăng... Ở mỗi thời điểm lịch sử, mỗi nhiệm vụ lịch sử của Quân đội, Báo Quân đội nhân dân đã luôn thực hiện tốt sứ mệnh của mình.
VNQĐ: Đến thời chuyển đổi số hôm nay, báo chí cách mạng, báo chí Quân đội cũng đã thực hiện những chuyển đổi cần kíp để bắt kịp với nhiệm vụ, với sứ mệnh của thời đại mới, trong giai đoạn cách mạng mới. Đồng chí có thể chia sẻ về điều này. Báo Quân đội nhân dân đã làm gì để xứng tầm là một trong những cơ quan báo chí chủ lực?
Thiếu tướng Đoàn Xuân Bộ: Thực hiện chuyển đổi số báo chí, từ 15 năm trước, dưới thời của Tổng biên tập Lê Phúc Nguyên trên bàn làm việc của phóng viên, biên tập viên Báo Quân đội nhân dân đã không có một tờ giấy. Còn về hiện đại hóa, xứng tầm cơ quan báo chí chủ lực trên mặt trận báo chí cách mạng Việt Nam, chúng tôi thực hiện theo Đề án phát triển Báo Quân đội nhân dân theo mô hình cơ quan truyền thông đa phương tiện được Bộ trưởng Bộ Quốc phòng kí ngày 6/3/2019 được xây dựng trên cơ sở Quyết định số 1431/QĐ-TTg ngày 26/10/2018 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Quy hoạch mạng lưới các đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực thông tin và truyền thông đến năm 2021, định hướng đến năm 2030”. Theo đó, có 6 cơ quan báo chí được thực hiện theo mô hình cơ quan truyền thông đa phương tiện, gồm: Báo Nhân dân, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam, Báo Quân đội nhân dân, Báo Công an nhân dân.
Cuộc sống sôi động, khẩn trương, người làm báo đứng trước những vấn đề rất mới, rất khó. Chúng tôi bằng trách nhiệm, bản lĩnh của người làm báo và mẫn cảm nghề nghiệp đã bám sát định hướng của Đảng về công tác báo chí để thực hiện nhiệm vụ, thực hiện sứ mệnh của báo chí cách mạng Việt Nam trong thời đại mới. Chúng tôi vừa đưa đến bạn đọc bức tranh hiện thực xã hội vừa có phương pháp phản biện xã hội hợp lí trước những vấn đề nóng bỏng, đặc biệt là trên mặt trận đấu tranh làm rõ âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch. Báo chí giờ đây không còn theo lí thuyết đào tạo trong nhà trường về thể loại mà đã biến đổi, tích hợp rất linh hoạt, không bó buộc cứng nhắc vào một thể loại nào.
Các nhà văn quân đội cứ tạm hình dung theo cách ví von vui thế này: Báo Quân đội nhân dân hiện tại có 2 tòa nhà, bên cạnh tòa nhà báo in truyền thống, mẫu mực, sang trọng và linh thiêng thì chúng tôi còn có tòa nhà báo điện tử mới mẻ, hiện đại và năng động. Nhưng dù mới, hiện đại đến đâu, năng động đến thế nào thì chúng tôi vẫn phải giữ chất của tờ báo chiến sĩ, vẫn phải là cơ quan ngôn luận của Quân ủy Trung ương - Bộ Quốc phòng, tiếng nói của lực lượng vũ trang và nhân dân Việt Nam.
Đại biểu tham quan trưng bày sách, báo, tài liệu trong khuôn khổ Tọa đàm “Giữ gìn, phát huy giá trị danh hiệu Bộ đội Cụ Hồ trong sự nghiệp xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc” do Báo Quân đội nhân dân và Sư đoàn 316 (Quân khu 2) tổ chức tháng 10/2024. Ảnh: Trọng Hải
VNQĐ: Xin hỏi thêm một chút về cái sự chuyển mình, có lẽ hành trình ấy cũng chứa đựng nhiều câu chuyện bếp núc. Chẳng hạn từ báo in sang báo điện tử, từ mô hình tòa soạn truyền thống đến cơ quan báo chí đa phương tiện, nghĩa là có cả phát thanh, có cả truyền hình tích hợp… Cuộc chuyển mình ấy đã diễn ra như thế nào, thưa đồng chí?
Thiếu tướng Đoàn Xuân Bộ: Ngày 20/12/2002, Báo Quân đội nhân dân Điện tử ra đời đáp ứng mệnh lệnh của cách mạng trong kỉ nguyên mới là một dấu mốc quan trọng với chúng tôi. Sau hơn 20 năm, vượt qua những bước đi đầu tiên đầy khó khăn, Báo Quân đội nhân dân Điện tử liên tục có những bước phát triển vượt bậc với sự ra đời của phiên bản tiếng Anh (2006), phiên bản tiếng Trung Quốc (2012), phiên bản tiếng Lào và Khmer (2017), và tới đây là phiên bản tiếng Nga. Cho đến hiện nay, Báo Quân đội nhân dân Điện tử vẫn là một trong số ít cơ quan báo chí có 6 phiên bản ngôn ngữ.
Năm 2019, Ban Video - Audio thuộc Phòng Biên tập Báo Quân đội nhân dân Điện tử ra đời với chức năng, nhiệm vụ quản lí nội dung của chuyên trang Video - Audio; sản xuất các tin, phóng sự video, tin phát thanh cho các chuyên mục trong chuyên trang Video - Audio; bảo đảm cung cấp các video clip nhúng, tin phát thanh cho các bài viết của báo điện tử tiếng Việt, tiếng nước ngoài và các ứng dụng đọc báo trên thiết bị điện thoại thông minh, máy tính bảng, mạng xã hội...
Với các ấn phẩm hiện có, từ khi ra đời đến nay, Báo Quân đội nhân dân Điện tử xuất bản hàng triệu tin, bài, phóng sự ảnh. Các ban ngoại ngữ đã biên dịch, thực hiện chuyển ngữ, xuất bản hơn 1 triệu tin, bài, phóng sự ảnh, phóng sự truyền hình. Ban Video - Audio với tuổi đời non trẻ cũng đã thực hiện được gần 10.000 tác phẩm video và audio. Hiện nay, trung bình mỗi ngày có khoảng 500.000 lượt truy cập vào Báo Quân đội nhân dân Điện tử; khoảng hơn 1 triệu lượt truy cập và tiếp cận vào các nền tảng mạng xã hội của Báo như: Fanpage, Facebook, YouTube, Zalo, TikTok, Lotus... Kênh TikTok của chúng tôi hiện có lượng truy cập 12 triệu, Youtube 10,7 triệu.
Bên cạnh những chuyên trang riêng chỉ có trên phiên bản điện tử, Báo Quân đội nhân dân Điện tử cũng quan tâm phát triển những chuyên mục, hình thức thể hiện đặc sắc, mang tính chất đặc thù của loại hình báo chí đa phương tiện như: Longform, Infographic, Podcast, phóng sự ảnh; tổ chức giao lưu, tọa đàm trường quay; tổ chức làm trực tuyến, trực tiếp các sự kiện chính trị, quân sự - quốc phòng quan trọng...
Đó là một vài số liệu, hình ảnh cho quá trình vươn mình chuyển đổi để bắt kịp thời đại.
Những thay đổi mạnh mẽ trong quá trình phát triển này đã đưa Báo Quân đội nhân dân Điện tử trở thành một trong những tờ báo hàng đầu cả nước về sức thu hút độc giả, định hướng dư luận… Đến nay thì Báo Quân đội nhân dân Điện tử đã trải qua nhiều lần nâng cấp, nhiều lần cải tiến để phục vụ bạn đọc tốt hơn. Điều tôi muốn nói, chuyển đổi số đầu tiên là phải chuyển đổi trong tư duy, trong nhận thức, coi trọng không gian mạng, xem đó là môi trường cực kì quan trọng với tờ báo để phục vụ độc giả hiện nay.
VNQĐ: Gần đây ai đi qua cổng tòa soạn Báo Quân đội nhân dân đều thấy một câu nói của Đại tướng Võ Nguyên Giáp về công việc làm báo đã được gắn trang trọng trước tòa soạn…
Thiếu tướng Đoàn Xuân Bộ: “Làm một số báo cũng như tổ chức một trận đánh hiệp đồng” - Đại tướng Võ Nguyên Giáp từng viết như vậy. Lời căn dặn đó chúng tôi đã trích trình bày trang trọng trong phòng làm báo và trước trụ sở tòa soạn số 7 Phan Đình Phùng. Làm báo trong thời đại số thì sự hiệp đồng ấy càng đảm bảo yếu tố nhanh chóng - chính xác, càng cần kíp sự hiệp đồng ăn ý hơn bao giờ hết. Chúng tôi ghi lại lời Đại tướng như một nhắc nhở. Tuy nhiên không vì đòi hỏi tốc độ mà chúng tôi đánh đổi bằng sự chính xác, tin cậy. Mỗi ngày chúng tôi ra một số báo 8 trang khổ lớn, chưa kể báo điện tử, với số lượng tin bài lên đến 40 nghìn từ, nghĩa là phải biên tập, sàng lọc từ hơn 100 nghìn từ, tương đương với số lượng một cuốn sách khổ 13x19cm 300 trang. Mỗi người chỉ là một mắt xích nhỏ nhưng nếu không phát huy hết tinh thần trách nhiệm, không hoàn thành tốt công việc của mình thì ảnh hưởng đến cả bộ máy.
Sức mạnh được hội tụ từ sự đoàn kết. Một người không thể tạo nên sức mạnh, mỗi người là một viên gạch của bức tường sức mạnh hàng nghìn viên gạch ấy, khuyết một hai viên thì chỉ xấu xí một chút nhưng khuyết nhiều hơn sẽ ảnh hưởng đến chất lượng của công trình, nếu kéo dài thậm chí bức tường ấy sẽ bị sập. Phương châm hành động của chúng tôi là “Đoàn kết - Dân chủ - Kỉ cương - Chuyên nghiệp - Bứt phá”, trong đó đoàn kết được coi là yếu tố quan trọng hàng đầu, là tiền đề để thực hiện mọi nhiệm vụ.
VNQĐ: Từ lâu Báo Quân đội nhân dân đã là diễn đàn phản biện, đấu tranh chống diễn biến hòa bình, chống lại các quan điểm sai trái, lệch lạc, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và các vấn đề trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tính cách mạng của báo chí hôm nay đã được thể hiện mạnh mẽ trên khía cạnh này. Đồng chí nghĩ gì về nhận định trên?
Thiếu tướng Đoàn Xuân Bộ: Như đã nói, chúng tôi không làm báo kiểu vỗ tay một chiều. Tuy vẫn lấy thông tin tích cực, nhân văn, tiến bộ là dòng thông tin chủ lưu trong các sản phẩm, ấn phẩm, tác phẩm báo chí; chủ động tìm tòi, phát hiện, tôn vinh, cổ vũ những điển hình tiên tiến, những mô hình hay, cách làm tốt trên mọi lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại... để qua đó, lan tỏa những thông tin tốt đẹp trong xã hội, đồng thời khơi nguồn cảm hứng sáng tạo, trao truyền năng lực tinh thần tích cực cho cán bộ, chiến sĩ toàn quân và các tầng lớp nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc nhưng Báo Quân đội nhân dân cũng vẫn thể hiện rõ vai trò phản biện của báo chí. Riêng mục “Cùng bàn luận” mỗi năm chúng tôi đã tổ chức hàng trăm bài viết nhìn thẳng vào các vấn đề bất cập, những mặt trái, những hiện tượng tiêu cực… giúp việc thực hiện đường lối chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước được nghiêm, đúng hướng và chính xác, đồng thời cung cấp thông tin cho các cơ quan chức năng ghi nhận, kiểm tra, làm rõ. Ở những vấn đề vĩ mô, xây dựng chính sách, chuyển đổi cơ chế quản lí… Báo Quân đội nhân dân cũng không đứng ngoài cuộc. Như vừa rồi trong việc sắp xếp, tinh giản bộ máy chúng tôi đã có loạt bài về sắp xếp các hội quần chúng quy tụ về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, loạt bài đã lan tỏa rất tốt ngay trong chính cơ quan Mặt trận.
Với các bài viết cần nghiên cứu chuyên sâu, tra cứu tài liệu công phu, đòi hỏi hàm lượng chất xám cao hay những bài “hàm lượng mồ hôi” cao, viết nóng bỏng tại hiện trường, đòi hỏi việc đi thực tế, thâm nhập, lăn lộn ở cơ sở, tòa soạn đều có chế độ nhuận bút đặc biệt động viên khuyến khích phóng viên, cộng tác viên và người tổ chức bài. Chúng tôi đặc biệt quan tâm đến các bài cho chuyên mục “Phòng, chống diễn biến hòa bình”, “Phòng, chống tự diễn biến, tự chuyển hóa”. Tiếng nói mạnh mẽ, đanh thép và khoa học của các bài viết từ chuyên mục này đã không chỉ như những vũ khí chiến đấu trực diện với các thế lực thù địch, với các luận điệu vu khống, xuyên tạc mà còn làm rõ trắng đen, khẳng định chân lí, sự thật đúng đắn...
Bằng cách đó, Báo Quân đội nhân dân đã góp tiếng nói lan tỏa trong các nhiệm vụ lớn, khẳng định vai trò chủ lực của báo chí cách mạng trên trận địa tư tưởng. Vừa rồi chúng tôi tổng kết và trao giải thành công cuộc thi viết “Bảo vệ nền tưởng tư tưởng của Đảng trong tình hình mới” lần thứ 4 và phát động cuộc thi lần thứ 5. Đây là hoạt động Báo Quân đội nhân dân phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam, Ngân hàng Thương mại cổ phần Quân đội thực hiện. Việc tổ chức cuộc thi nhằm tiếp tục quán triệt, tuyên truyền, triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 35 của Bộ Chính trị khóa XII “Về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”. Thông qua cuộc thi nhằm động viên, khích lệ các chuyên gia, nhà khoa học, nhà báo và các tầng lớp nhân dân viết về đề tài bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; góp phần để tinh thần bảo vệ Đảng thấm vào toàn dân, toàn quân; khẳng định vị trí, vai trò của công tác xây dựng Đảng. Qua đó, góp phần xây dựng Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh; tiếp tục thực hiện hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và hướng tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.
Trước mỗi buổi giao ban sáng, các vấn đề nổi cộm trong ngày đều được chúng tôi bàn thảo sôi nổi, kĩ lưỡng, có thể là về việc đưa hay không đưa một vấn đề gì đó, nếu đưa thì có lợi gì, không có lợi gì với Đảng, với Quân đội, với mỗi cán bộ chiến sĩ toàn quân và với đông đảo nhân dân.
VNQĐ: Một phóng viên, biên tập viên làm việc tại Báo Quân đội nhân dân cần sự dấn thân rất lớn. Tính xông pha của nhà báo chiến sĩ, những trải nghiệm thực tế, kinh nghiệm cá nhân đã tạo nên “chất lính” vô cùng quan trọng. Bởi vậy mà rất nhiều nhà báo giỏi của Báo Quân đội nhân dân trước khi làm báo từng có những năm tháng rèn luyện tại các đơn vị, là một người lính trước khi là một nhà báo. Đó gần như cũng đã thành truyền thống tiếp nối của Báo Quân đội nhân dân các thế hệ. Đồng chí có bình luận, chia sẻ gì về truyền thống này?
Thiếu tướng Đoàn Xuân Bộ: Phẩm chất nhà báo - chiến sĩ luôn luôn chảy trong huyết quản của đội ngũ làm báo Báo Quân đội nhân dân. Tuy đất nước không phải thời chiến nhưng mỗi nhà báo của chúng tôi đều sẵn sàng ra tuyến đầu, những nơi khó khăn gian khổ nhất, biên giới, hải đảo, những nhiệm vụ của Quân đội, của đất nước ở ngoài biên giới lãnh thổ, lãnh hải. Tôi lấy ví dụ như trong đại dịch Covid-19, dù có cơ quan đại diện phía Nam nhưng trước tình hình nóng bỏng tại Thành phố Hồ Chí Minh chúng tôi đứng ngồi không yên. Lúc đó cũng còn những ý kiến chưa thống nhất trong chỉ đạo, nhưng tôi đã báo cáo trực tiếp đồng chí Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị khi ấy là Đại tướng Lương Cường, đồng chí Chủ nhiệm đã nói: “Cho anh em vào ngay! Nhà báo chiến sĩ mà lại tránh chỗ nguy hiểm thì còn nói chuyện gì…” Khi tòa soạn công bố chủ trương cử phóng viên vào Thành phố Hồ Chí Minh đã có rất nhiều anh chị em xung phong. Sau khi sàng lọc chúng tôi cử một tổ ba người Phạm Huy Quân, Trần Duy Văn và Vũ Duy Hiển lên đường. Anh em nhận nhiệm vụ với tâm thế, dù có bị nhiễm covid, có phải cách li hay thậm chí phải đối mặt với cái chết cũng chấp nhận. Nhìn vào hoàn cảnh anh em cũng rất cảm động, có người gia đình 4 thành viên chia làm 4 ngả, hai con thì gửi về quê nội một đứa, quê ngoại một đứa, vợ thì ở Hà Nội làm việc, chồng thì ở vùng tâm dịch. Vào trong ấy anh em lại chia nhau ra thành 3 mũi để tác nghiệp với tính toán, nếu chẳng may người này hi sinh thì vẫn còn người kia thực hiện nhiệm vụ cập nhật tin bài về tòa soạn. Là lãnh đạo chỉ huy của tờ báo chúng tôi rất cảm kích trước tinh thần xả thân, cống hiến ấy.
Mỗi vấn đề, sự kiện, hiện tượng đưa lên mặt báo đòi hỏi phải được nhìn bằng con mắt chính trị, lời dạy của Bác Hồ “Viết cho ai, viết để làm gì” luôn là điều những người làm báo Báo Quân đội nhân dân thuộc nằm lòng. Chúng tôi luôn cân nhắc, suy tính trước mọi quyết định của mình. Hiện thực cuộc sống vốn đa dạng, không dễ nắm bắt, nhận thức của mỗi người viết cũng khác nhau nhưng vì nhiệm vụ chung, vì tờ báo, mỗi người đều phải đặt cách nhìn của mình trong cách nhìn đúng đắn của tờ báo, quan điểm của Đảng, lợi ích của quân đội, đất nước và nhân dân.
Phát huy tinh thần nhà báo - chiến sĩ, mọi hoạt động thông tin, tuyên truyền của báo đều hướng tới cổ vũ, động viên toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta triển khai thực hiện thắng lợi cương lĩnh, nghị quyết, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật Nhà nước; tuyên truyền nhiệm vụ chính trị của Quân đội và nhiệm vụ chính trị của các cơ quan, đơn vị.
VNQĐ: Nhìn lại đội ngũ báo chí của Quân đội nói chung, của Báo Quân đội nhân dân nói riêng, trong kỉ nguyên mới, đồng chí thấy những phẩm chất, kĩ năng không thể thiếu của mỗi nhà báo - chiến sĩ là gì?
Thiếu tướng Đoàn Xuân Bộ: Tính dấn thân tiên phong ở thời nào cũng luôn cần. Chính vì thế chúng tôi có một hoạt động nghiệp vụ hàng năm, đó là bình chọn những gương mặt nhà báo tiêu biểu của Báo Quân đội nhân dân, việc bình chọn được anh em làm báo bỏ phiếu kín, kết quả lấy từ cao xuống thấp, mỗi năm Chi hội Nhà báo Báo Quân đội nhân dân sẽ chọn ra 5 gương mặt để vinh danh cùng các phần thưởng xứng đáng. Đến năm sau tiếp tục bình chọn, trong danh sách ai còn “trụ hạng” thì tiếp tục, nếu không lại đôn người mới lên. Cá nhân mỗi nhà báo khi được các giải thưởng báo chí chúng tôi đều có chế độ động viên, khuyến khích thiết thực. Chúng tôi đang thực hiện đề án xây dựng Báo Quân đội nhân dân đến năm 2030, tầm nhìn 2045 với ba nội dung lớn về tổ chức biên chế, trụ sở và ứng dụng công nghệ thông tin, trong đó việc ứng dụng công nghệ thông tin được coi là quan trọng nhất. Thời nay công nghệ gần như đã chi phối việc làm báo nhưng con người vẫn là số một, cần nắm chắc thứ vũ khí hỗ trợ này trong việc làm báo, vừa tận dụng tiện ích công nghệ vừa giải phóng sức lao động. Mỗi nhà báo đồng thời cũng phải là một nhà công nghệ thông tin hoặc cũng phải có đầy đủ kiến thức, kĩ năng công nghệ thông tin mới có thể đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
VNQĐ: Cảm ơn những chia sẻ của Thiếu tướng Đoàn Xuân Bộ! Chúc Báo Quân đội nhân dân luôn giữ vững vị trí là nòng cốt của đội ngũ báo chí Quân đội, hoàn thành xuất sắc sứ mệnh của báo chí cách mạng trong kỉ nguyên phát triển mới, xứng đáng là cơ quan ngôn luận của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, tiếng nói của lực lượng vũ trang và nhân dân Việt Nam!
VNQĐ
VNQD