Ngày 15/8/2025, tại Hà Nội, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đã khai mạc triển lãm Những người con của Tổ quốc nhân dịp kỉ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh Nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (02/9/1945 - 02/9/2025).
Các đại biểu dự khai mạc triển lãm.
Triển lãm trưng bày 80 tác phẩm mĩ thuật tiêu biểu, ra đời trong giai đoạn 1947 - 1986, trải rộng trên nhiều chất liệu: từ sơn dầu, sơn mài, lụa, giấy đến gỗ, thạch cao… Mỗi tác phẩm là một ngôn ngữ tạo hình riêng, cùng hòa thành bản giao hưởng hình khối và sắc màu. Ở đó, hiện lên sống động chân dung những người con ưu tú của đất nước. Từ những anh hùng đã đi vào lịch sử như Nguyễn Văn Trỗi, Nguyễn Thị Định, Tôn Thất Tùng, đến những con người bình dị, thầm lặng mà vĩ đại như những nữ dân quân, chiến sĩ giải phóng, công nhân, nông dân… Tất cả cùng làm nên một bức tranh kí ức tập thể, nơi nghệ thuật trở thành nhịp thở của thời đại và tiếng vọng của lịch sử.
Phát biểu khai mạc, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam Nguyễn Anh Minh nhấn mạnh, trải qua 80 năm đấu tranh giành độc lập và bảo vệ, xây dựng đất nước, đã có biết bao người con của Tổ quốc âm thầm công hiến, hi sinh, chính họ đã viết nên những trang sử hào hùng của dân tộc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tác phẩm "Nguyễn Văn Trỗi" của hoạ sĩ Hoàng Đạo Khánh.
Qua hai cuộc khánh chiến, những cá nhân anh hùng trong quân đội, đã trở thành biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, là tượng đài bất tử của lòng quả cảm, tinh thần yêu nước, không khuất phục trước giặc ngoại xâm của nhân dân ta, được các hoạ sĩ khắc họa chân thật và sinh động như tác phẩm: Anh Nguyễn Văn Trỗi (của họa sĩ Hoàng Đạo Khánh), những chiến sĩ lao tù côn đảo Trần Quốc Tám, Nguyễn Thị Ngọc Dung, Văn Công Cầm (kí họa của họa sĩ Minh Chánh), những cá nhân cụ thể như Bà phó tư lệnh Nguyễn Thị Định (của Nhà điêu khắc Diệp Minh Châu); dũng sĩ Nguyễn Tiến Hiếu chuyên chở thương binh và tiếp đạn (của họa sĩ Nguyễn Văn Chung) hay bác Mười Dành nằm vùng hoạt động cách mạng (của họa sĩ Phạm Lung)...
Đặc biệt, triển lãm còn quy tụ tác phẩm của nhiều tên tuổi lớn trong nền mĩ thuật Việt Nam hiện đại như Phan Kế An, Nguyễn Sáng, Bùi Xuân Phái, Diệp Minh Châu, Nguyễn Sỹ Ngọc, Huỳnh Văn Gấm, cùng các họa sĩ - liệt sĩ như Hoàng Anh, Hà Xuân Phong. Không chỉ để lại dấu ấn sâu đậm trong nền mĩ thuật nước nhà, họ còn góp phần lưu giữ kí ức dân tộc, khắc họa vẻ đẹp chân thực, bình dị mà kiêu hãnh của những người con đất Việt.
Bên cạnh đề tài kháng chiến, bảo vệ Tổ quốc, đề tài xây dựng đất nước, những tấm gương của tầng lớp trí thức, công nhân, nông dân… được khắc hoạ sinh động qua các tác phẩm như: Bác sĩ, chiến sĩ, anh hùng lao động Tôn Thất Tùng đang cặm cụi với ca mổ trong hầm của bệnh viện Việt Đức qua tác phẩm của nữ họa sĩ Văn Dương Thành; Đồng chí Phạm Trọng Thủy - chiến sĩ thi đua mỏ Cẩm Phả của danh họa Nguyễn Sáng; Nữ anh hùng lao động Nguyễn Thị Khương (người Mường) của họa sĩ Thân Trọng Sự…
Tác phẩm "Nữ du kích hải đảo Cô Tô" của hoạ sĩ Đường Ngọc Cảnh.
Qua lăng kính sáng tạo của nhiều thế hệ nghệ sĩ từ mĩ thuật Đông Dương, mĩ thuật kháng chiến cho đến những bước chuyển mình của Đổi mới và Hiện đại, các tác phẩm hiện ra như những nhịp cầu nối quá khứ với hôm nay. Bằng phong cách và ngôn ngữ tạo hình đa dạng, sinh động, triển lãm mang đến cho công chúng hình ảnh về những người con đã lặng lẽ hiến dâng tuổi xuân, sức trẻ, thậm chí cả xương máu, để bảo vệ và dựng xây đất nước. Họ là những con người bình dị mà phi thường, đã góp phần viết nên những trang sử hào hùng của dân tộc, để từ đó trở thành ngọn lửa soi đường, là tấm gương sáng cho các thế hệ hôm nay và mai sau.
Triển lãm không chỉ mở ra một hành trình thưởng lãm nghệ thuật, mà còn khơi gợi trong lòng người xem dòng chảy kí ức và niềm tự hào dân tộc. Ở đó, mỗi tác phẩm là một bài học lặng thầm về truyền thống, một lời nhắc nhở về tình yêu quê hương đất nước. Đặc biệt với thế hệ trẻ, triển lãm mang đến những chiêm nghiệm, để thấy mình được tiếp nối trong mạch nguồn lịch sử và trách nhiệm dựng xây tương lai.
Triển lãm kéo dài đến hết ngày 10/9/2025 tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam (số 66 Nguyễn Thái Học, Ba Đình, Hà Nội).
THUỲ CHI
VNQD