Chiều ngày 20/8, tại Hà Nội, Trung tâm Hỗ trợ sáng tác Văn học Nghệ thuật (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức Lễ công bố Các tác phẩm và công trình văn học nghệ thuật tiêu biểu được sáng tác tại các nhà sáng tác giai đoạn 2017-2022. Đây là lần thứ hai sự kiện được tổ chức, nhằm tôn vinh thành quả lao động nghệ thuật, khẳng định vai trò đồng hành bền bỉ của Trung tâm với giới văn nghệ sĩ cả nước.
Trích đoạn sân khấu trong tác phẩm Mưa đỏ của nhà văn Chu Lai
5 năm - 19.157 tác phẩm - con số biết nói
Không chỉ đa dạng về loại hình, nhiều tác phẩm còn đạt giải thưởng cao, tạo tiếng vang trong và ngoài nước. Báo cáo cho thấy, có 283 tác phẩm đoạt giải thưởng giai đoạn này, trong đó 192 thuộc lĩnh vực văn học, kịch bản sân khấu, điện ảnh, lý luận phê bình; 71 thuộc mỹ thuật, nhiếp ảnh; 20 kịch bản phim đã được sản xuất, đạt giải tại các liên hoan phim.
| Theo báo cáo, giai đoạn 2017-2022, Trung tâm đã tổ chức 338 trại sáng tác tổng hợp và 64 lượt sáng tác theo chiều sâu, thu hút 5.555 lượt văn nghệ sĩ tham gia. Từ môi trường ấy, 19.157 tác phẩm ra đời, bao gồm:
Văn học: 9.654 tác phẩm
Mỹ thuật: 1.936 tác phẩm
Nhiếp ảnh: 4.311 tác phẩm
Âm nhạc: 1.258 tác phẩm
Sân khấu: 455 tác phẩm
Điện ảnh: 390 tác phẩm
Kiến trúc: 81 tác phẩm
Văn nghệ dân gian: 280 tác phẩm
Văn học nghệ thuật dân tộc thiểu số: 447 tác phẩm
Múa: 315 tác phẩm |
Tại hội trường, hàng trăm văn nghệ sĩ, đại biểu từ các hội chuyên ngành, lực lượng vũ trang, địa phương đã cùng nhau nhìn lại một chặng đường sáng tạo nhiều dấu ấn. Trên các bàn trưng bày, hàng chục tác phẩm tiêu biểu được giới thiệu: tập truyện Chiều lặng gió (Phạm Ngọc Chiểu), tiểu thuyết Nắng thổ tang (Đinh Phương), truyện thiếu nhi Hải âu đi tìm cha (Trần Thị Hồng), kịch bản Núi hát (Nguyễn Khắc Chiến), công trình nghiên cứu Điện ảnh Việt Nam với đề tài Chiến tranh cách mạng (Lê Thị Hồng Hạnh)… Bên cạnh đó là nhiều bản thảo kịch bản sân khấu, nghiên cứu lý luận, tác phẩm mỹ thuật, nhiếp ảnh - những “hoa trái” được ươm mầm từ các Nhà sáng tác.
Nhà văn Chu Lai chia sẻ: "Đi trại viết không phải là để nghỉ ngơi thư giãn mà là bước vào một cao trào, một trận đánh thực sự. Các tác giả đưa tác phẩm ra Hội đồng lựa chọn, vào trại mười lăm hội viên đọc cho nhau nghe, cùng góp ý, sửa chữa, ai chịu được áp lực thì mới dấn thân. Sau những góp ý thẳng thắn sẽ chọn ra một số tác giả và giao nhiệm vụ, trong mười lăm ngày phải viết được tác phẩm ra trò, kỷ luật sáng tác như thế mới giúp tạo nên những tác phẩm có sức sống, có giá trị. Đến Nhà sáng tác, các tác giả giống như nhận một cú hích, buộc mình phải viết, thấy phòng bên cạnh sáng đèn cả đêm, lập tức tôi cũng phải bật dậy viết. Công lực của trại viết là ở chỗ buộc tác giả tận dụng cơ hội, nắm lấy khoảnh khắc nung nấu trong lòng để chuyển hóa thành tác phẩm. Tôi đã từng lái xe đi nhiều trại sáng tác trên khắp Việt Nam, mỗi nơi đều có một đặc điểm riêng, mỗi lần đi là tôi lại có thêm một cảm xúc mới, một dấu ấn mới".
Nhà thơ Lê Hồng Thiện nói: “Tôi hoàn thành bản thảo trong những ngày lưu trú tại Nhà sáng tác Đà Lạt. Nơi ấy cho tôi khoảng lặng cần thiết, cho tôi niềm tin rằng văn chương vẫn có chỗ đứng trong đời sống hôm nay. Thật tự hào khi tác phẩm của mình được có mặt trong lễ công bố này”.
Nhà văn Chu Lai và nhạc sĩ Sỹ Thắng trong chương trình giao lưu
Trung tâm - người bạn đồng hành lặng lẽ
Phát biểu tại lễ công bố, lãnh đạo Trung tâm Hỗ trợ sáng tác VHNT nhấn mạnh: “Việc công bố, trưng bày tác phẩm không chỉ là tổng kết chuyên môn, mà còn thể hiện sự tri ân sâu sắc của Đảng, Nhà nước đối với đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ - những người góp phần bồi đắp sức sống văn hóa dân tộc, nâng cao sức mạnh mềm quốc gia”.
Được thành lập từ năm 1979, đến nay, Trung tâm đã trở thành địa chỉ tin cậy của giới sáng tác. Hệ thống 7 Nhà sáng tác trải dài ba miền - Tam Đảo, Đại Lải, Đà Nẵng, Nha Trang, Đà Lạt, Vũng Tàu, Cần Thơ - là những “ngôi nhà nghệ thuật”, nơi văn nghệ sĩ có điều kiện thuận lợi để tập trung sáng tạo, giao lưu, trao đổi chuyên môn.
Tuy nhiên, báo cáo cũng thẳng thắn chỉ ra những khó khăn: ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 khiến số lượng trại sáng tác năm 2021 giảm mạnh (chỉ tổ chức được 11 trại); cơ sở hạ tầng nhiều nơi xuống cấp; định mức chi chưa phù hợp với thực tế.
“Khi đến với các nhà sáng tác, cảm xúc của tôi là sự bâng khuâng, xúc động, đây thực sự là một không gian văn hóa đầy tính nhân văn. Âm nhạc thôi thúc, ép mình phải bật ra tác phẩm, đó vừa là áp lực nhưng cũng là cơ hội để sáng tạo nên những ca khúc có giá trị nghệ thuật và nội dung cao. Các tác giả khắp đất nước tụ hội, đây là ngôi nhà chung và các tác giả được tạo điều kiện hết sức để anh em cả nước gặp gỡ, giao lưu, học hỏi. Ngoài sự hỗ trợ cho công việc sáng tác, chúng tôi còn cảm nhận được tình cảm chân thành từ cán bộ, nhân viên, người lao động của Trung tâm, họ lo toan chu đáo từ ăn ở, sinh hoạt, khích lệ tinh thần, thôi thúc từng trại viên phải có tác phẩm xuất sắc để không phụ lòng mong mỏi ấy” - Nhạc sĩ Sỹ Thắng nói khi được hỏi về không khí tại mỗi trại sáng tác.
Các tác giả được tôn vinh trong lễ công bố
Định hướng cho những mùa gieo hạt mới
Hướng tới tương lai, Trung tâm đặt mục tiêu: mỗi năm duy trì khoảng 60 trại sáng tác cho tất cả chuyên ngành; tăng cường hỗ trợ sáng tác dài ngày để tạo nên những tác phẩm lớn; ứng dụng công nghệ trong quản lí và quảng bá; định kì 2 năm tổ chức lễ công bố tác phẩm tiêu biểu; đồng thời mở rộng hợp tác quốc tế, đưa văn nghệ sĩ Việt Nam ra thế giới.
Lãnh đạo Trung tâm khẳng định: “Chúng tôi mong rằng, từ những mùa gieo hạt mới, sẽ có thêm nhiều tác phẩm mang giá trị tư tưởng và nghệ thuật, phản ánh chân thực hiện thực đất nước, thể hiện tinh thần dân tộc, khát vọng đổi mới và phát triển”.
Sự kiện công bố không chỉ là dịp tôn vinh quá trình lao động nghệ thuật, mà còn là lời hẹn cho những chặng đường tiếp theo. Mỗi tác phẩm được vinh danh đều là minh chứng cho khát vọng sáng tạo không ngừng của văn nghệ sĩ Việt Nam. Và trên hành trình ấy, Trung tâm Hỗ trợ sáng tác VHNT sẽ vẫn là “người bạn đồng hành lặng lẽ” nhưng vững bền, góp phần làm giàu có thêm kho tàng văn hóa nghệ thuật dân tộc.
PV
VNQD