Chiều thu, trong giờ giải lao tại khu giảng đường Trường Sĩ quan Chính trị, chúng tôi có dịp gặp Trung tá, Nghệ sĩ ưu tú (NSƯT) Nguyễn Thị Thủy. Giản dị nhưng đầy nhiệt huyết, chị chia sẻ:
“Tiếng đàn Bầu vừa là nghệ thuật, vừa là tiếng lòng, là sợi dây vô hình nối truyền thống với hiện đại, gắn kết nghệ sĩ với cộng đồng. Tôi muốn truyền lửa đam mê đàn Bầu cho các thế hệ học viên để khơi dậy niềm tự hào dân tộc, góp phần xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”.
Trung tá, NSƯT Nguyễn Thị Thuỷ vẫn miệt mài gieo nghệ thuật cho các học viên.
Trong căn phòng học nhỏ vang lên âm thanh ngân nga của đàn Bầu, Trung tá, NSƯT Nguyễn Thị Thủy, Tổ trưởng kiêm Giảng viên Khoa Nghệ thuật Dân tộc và Miền núi, Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội vẫn kiên nhẫn “cầm tay chỉ việc” từng học viên. Tiếng đàn một dây tưởng chừng đơn giản, nhưng dưới bàn tay chị lại trở nên da diết, thấm đẫm hồn quê. Với chị, đàn Bầu không chỉ là nhạc cụ mà là linh hồn của dân tộc, là tiếng nói của trái tim người Việt Nam.
Hiện nay, Trung tá, NSƯT Nguyễn Thị Thủy đảm nhiệm giảng dạy cho hai đối tượng: học viên chuyên nghiệp của Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội, những người xác định theo đuổi con đường nghệ thuật lâu dài; và học viên không chuyên tại Trường Sĩ quan Chính trị, nơi âm nhạc được lồng ghép cùng lí luận chính trị, giúp học viên cảm nhận sâu sắc hơn về văn hóa dân tộc và lí tưởng người sĩ quan.
“Ban đầu tôi băn khoăn không biết các học viên chính trị có hứng thú với đàn Bầu không, nhưng càng học, các đồng chí càng say mê. Tiếng đàn giúp họ cảm nhận rõ hơn về quê hương, đất nước và sứ mệnh của mình,” chị Thủy chia sẻ.
Trung tá, NSƯT Nguyễn Thị Thuỷ uấn nắn từng cung nhạc cho các học viên.
Dạy đàn Bầu trong môi trường quân đội là một hành trình nhiều thử thách. Thời lượng học ngắn, điều kiện học tập còn thiếu thốn, nhạc cụ chưa đầy đủ cả về số lượng lẫn chất lượng, tất cả đòi hỏi sự nỗ lực bền bỉ của cả thầy và trò. Tuy vậy, Trung tá, NSƯT Nguyễn Thị Thủy luôn kiên trì đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng “lấy học viên làm trung tâm”, kết hợp lí thuyết với thực hành linh hoạt. Ở phần lí thuyết, chị giới thiệu lịch sử, cấu tạo, vai trò của đàn Bầu trong văn hóa Việt Nam, kết hợp video và tư liệu trực quan. Ở phần thực hành, học viên được hướng dẫn từ cách cầm que đàn, kỹ thuật gảy, nhấn, rung, luyến, láy... đến biểu diễn các bài dân ca quen thuộc.
Đặc biệt, chị chú trọng truyền cảm xúc, giúp học viên “nghe, bắt chước và sáng tạo lại bằng chính tâm hồn mình”. Cách dạy gần gũi ấy khiến tiếng đàn Bầu không còn xa lạ mà trở thành người bạn đồng hành của những sĩ quan tương lai. Nhiều học viên ban đầu chỉ học vì tò mò, nhưng sau vài buổi lại nảy sinh tình yêu với nhạc cụ dân tộc; có người còn đăng kí học nâng cao sau khi tốt nghiệp. Không ít học viên đã tự tin biểu diễn trong các chương trình giao lưu, hội diễn toàn quân, góp phần lan tỏa tiếng đàn Bầu đến khắp các đơn vị, vùng miền Tổ quốc.
Trung tá, NSƯT Nguyễn Thị Thuỷ cùng học viên biểu diễn tại bờ hồ Hoàn Kiếm trong dịp kỉ niệm 80 năm Cách mạng tháng 8 và Quốc khánh 2/9.
Năm 2023, Trung tá Nguyễn Thị Thủy là người xây dựng khung chương trình và đề cương học phần Nghệ thuật thực hành dự án đặc biệt của Tổng cục Chính trị nhằm lan tỏa nghệ thuật dân tộc trong môi trường quân đội. Chị tận dụng mọi thời gian để nghiên cứu, biên soạn tài liệu và hoàn thiện phương pháp giảng dạy phù hợp với từng đối tượng. Đại tá, TS Nguyễn Đỗ Phú, Trưởng phòng Đào tạo Trường Sĩ quan Chính trị nhận xét: “Trung tá, NSƯT Nguyễn Thị Thủy là giảng viên có năng lực chuyên môn vững vàng, tận tụy với nghề, luôn tiên phong trong việc đưa âm nhạc dân tộc đến gần hơn với cán bộ, học viên”.
Không chỉ gìn giữ bản sắc, chị Thủy còn khuyến khích học viên “làm mới” đàn Bầu bằng cách kết hợp cùng nhạc cụ phương Tây, nhạc trẻ, nhạc điện tử, một minh chứng cho khả năng hội nhập mà vẫn giữ hồn dân tộc.
Khi tiết học kết thúc, tiếng đàn Bầu vẫn còn vang vọng trong không gian Nhà trường khi thì trầm sâu, khi lại vút cao, ngân dài như chính hành trình bền bỉ và giản dị của người giảng viên ấy. Học viên Trần Trung Anh, lớp Nghệ thuật thực hành đàn Bầu, chia sẻ: “Tiếng đàn của cô Thủy như chạm vào trái tim chúng em. Mỗi lần nghe cô biểu diễn, em lại thấy yêu hơn màu áo lính và hiểu rằng, trách nhiệm của người sĩ quan không chỉ là bảo vệ Tổ quốc, mà còn giữ gìn hồn cốt Việt Nam”.
Trung tá, NSƯT Nguyễn Thị Thuỷ hạnh phúc bên các học viên chiến sĩ.
Trong mắt học viên Trường Sĩ quan Chính trị, Trung tá, NSƯT Nguyễn Thị Thủy không chỉ là giảng viên giỏi, mà còn là người thầy tận tâm, nhẹ nhàng và nhân hậu, “người mẹ hiền thứ hai” trong môi trường quân ngũ. Ngày ngày, chị vẫn cần mẫn bên cây đàn một dây, âm thầm truyền lửa đam mê cho lớp lớp học viên, những người sẽ mang tiếng đàn ấy đi khắp mọi miền đất nước. Với chị Thủy,
“Dạy đàn Bầu không chỉ là dạy âm nhạc, mà là dạy tình yêu, yêu nghề, yêu người, yêu Tổ quốc”.
NGUYỄN VĂN HẢI - BÙI BÁ LUÂN
VNQD