. ĐỖ QUÝ DOÃN
Trong bối cảnh của tình hình quốc tế và trong nước hiện nay, các thế lực thù địch đang tiến hành đẩy mạnh âm mưu “diễn biến hoà bình” trên lĩnh vực tư tưởng - văn hoá vừa công khai, trắng trợn, vừa che đậy bằng các thủ đoạn tinh vi. Vì vậy, việc tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo trong cuộc đấu tranh chống “diễn biến hoà bình” trong giai đoạn hiện nay trên lĩnh vực báo chí, xuất bản là hết sức cần thiết và cấp bách.
Sau khi Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu tan rã, một số nước kiên trì định hướng xã hội chủ nghĩa đã nỗ lực vượt bậc, vượt qua mọi khó khăn, thử thách hết sức gay gắt và đã thu được những kết quả quan trọng. Nhưng nhìn chung, phong trào cộng sản và công nhân quốc tế đang ở giai đoạn thoái trào. Các thế lực thù địch với chủ nghĩa xã hội trên thế giới đang tận dụng thời cơ để phủ nhận những thành quả to lớn mà chủ nghĩa xã hội đã mang lại cho nhân loại trong gần một thế kỷ qua, thực hiện âm mưu và hành động “diễn biến hòa bình”, tấn công các nước xã hội chủ nghĩa, phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, hòng xóa bỏ chế độ xã hội chủ nghĩa, làm suy yếu và thủ tiêu các Đảng Cộng sản trên thế giới, trong đó trọng tâm là nhằm vào Việt Nam.
1. Sử dụng các phương tiện để tung ra quan điểm nhân quyền tư sản, tiến hành thâm nhập tư tưởng và tấn công tâm lý, tạo dư luận để lật đổ chế độ xã hội chủ nghĩa trên phạm vi toàn cầu
Ngay từ những năm 50, Tổng thống Mỹ D. Ai-xen-hao đã nói rằng: “Chi một đô-la cho tuyên truyền bằng chi 5 đô-la cho quốc phòng”. Cựu Tổng thống Nich-son thì nói: “Mỗi nguồn tin tức phương Tây xuyên qua tấm màn sắt của chủ nghĩa cực quyền (thông qua khách viếng thăm, hay trao đổi sách báo, hoặc qua đài phát thanh) sẽ đem lại niềm hy vọng cho hàng triệu người sau bức màn sắt đó và sẽ làm mục nát nền tảng của chế độ Liên Xô, cũng giống như nước thấm có thể làm mục nát nền móng ngục tù”. Trong việc tấn công tuyên truyền vào Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu, Chính phủ Mỹ chủ yếu dựa vào “Đài Tiếng nói Hoa Kỳ”, “Đài Châu Âu tự do” và “Đài Tự do”. Một văn kiện của Nghị viện Mỹ nói rằng: “Điện đài, phát thanh là thủ đoạn duy nhất đủ để lật đổ chế độ xã hội chủ nghĩa”.
“Đài Tiếng nói Hoa Kỳ” là đài phát thanh đối ngoại lớn nhất của Mỹ, kinh phí hoàn toàn do Chính phủ Mỹ cung cấp. Trong diễn văn đọc tại lễ kỷ niệm 45 năm ngày thành lập “Đài Tiếng nói Hoa Kỳ” (tháng 12 - 1987), Tổng thống Mỹ Ri-gan cho rằng: “Đài Tiếng nói Hoa Kỳ” là “lực lượng phi quân sự to lớn [...], là sức mạnh nhen lên ngọn lửa trong đêm tối của xã hội cộng sản”. “Đài Châu Âu tự do” chuyên phát vào Đông Âu và các nước cộng hòa ven bờ biển Ban-tích thuộc Liên Xô bằng ngôn ngữ của 6 nước châu Âu, mỗi tuần phát 627 giờ. “Đài Tự do” chuyên phát vào Liên Xô bằng tiếng Nga và 11 ngôn ngữ các dân tộc ít người ở Liên Xô, trong đó phát bằng tiếng Nga hằng ngày 24 tiếng đồng hồ. Họ có sự phân công giữa ba đài phát thanh. “Đài Tiếng nói Hoa Kỳ” tập trung giới thiệu chính sách và tình hình xã hội nước Mỹ. “Đài Châu Âu tự do” và “Đài Tự do” chủ yếu là kích động thính giả Liên Xô và Đông Âu, tranh luận các vấn đề của nước mình và những vấn đề chung cùng quan tâm, trọng điểm trước mắt là các vấn đề về nhân quyền, dân chủ, tự do và kinh tế thị trường phương Tây. Cả ba đài phát thanh đều xác định nhiệm vụ của mình là lật đổ chính quyền các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu và Liên Xô. Phó Giám đốc “Đài Tiếng nói Hoa Kỳ” Ni-con-đớt nói rằng: “Chúng ta phải phá hoại sự ổn định của Liên Xô và các nước vệ tinh, gây sự xô xát giữa Chính phủ và nhân dân các nước đó... Chúng ta phải tìm hết cách đóng một cái chêm vào giữa các nhà lãnh đạo các nước trong phe cộng sản làm cho họ bất mãn với nhau, nghi ngờ lẫn nhau. Chúng ta phải nhóm lên ngọn lửa chủ nghĩa dân tộc, kích động tinh thần tôn giáo sau bức màn sắt hoạt động trở lại”.
2. Về cái gọi là “tự do ngôn luận”, “tự do báo chí” của phương Tây
Ở phương Tây, cái gọi là “tự do ngôn luận” chỉ là một thứ giả hiệu. Không phải như một số người nghĩ là ở đây muốn nói gì, nói thế nào cũng được, mà bị hạn chế bởi những điều kiện: thời gian, địa điểm, phạm vi. Trong hiến pháp của các nước tư bản đều ghi công dân có quyền tự do ngôn luận, hội họp, xuất bản, lập hội. Hiến pháp Mỹ thậm chí còn quy định nghị viện không được đưa ra luật pháp hạn chế tự do ngôn luận. Nhưng trong hiến pháp của các nước đó, ngược lại, còn giữ lại rất nhiều điều kiện bảo lưu, để giúp cho giai cấp tư sản khi cảm thấy sự thống trị của mình bị đe doạ thì sẽ “có khả năng điều động quân đội đến đàn áp công nhân, thực hiện giới nghiêm...”. Ví dụ, ở Anh, mọi người có thể công khai diễn thuyết trong trường hợp nhất định, tuyên truyền cho chủ trương của mình, thậm chí có thể thóa mạ cả thủ tướng, đại thần, nhưng nếu có người hô “đả đảo Chính phủ nước Anh”, “đả đảo Nữ hoàng” hoặc tuyên truyền bạo lực cách mạng, thì sẽ bị bắt. Nước Mỹ có nhiều hạn chế đối với tự do ngôn luận. Chẳng hạn, quy định không được tự do ngôn luận có tính chất tượng trưng như miệt thị Quốc kỳ, xé thẻ quân dịch; không được tự do ngôn luận dẫn đến tổn hại trật tự công cộng, dẫn đến bạo loạn... Từ đó, có thể thấy rõ, ở Mỹ ngôn luận không có tự do tuyệt đối. Nghị viện Mỹ đưa ra “Luật trấn áp bạo động phản loạn”, trong đó quy định rõ: “những ngôn luận, sách báo lăng mạ, hoặc kích động nhân dân, khinh thường chính thể Mỹ, tình hình nước Mỹ, hải lục không quân Mỹ, đều bị nghiêm trị”. Những người cho rằng ở nước Mỹ có tự do tuyệt đối, nếu biết được luật này chắc sẽ có nhận thức mới về tự do ngôn luận ở Mỹ.
3. Âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch trong việc thực hiện “diễn biến hoà bình” trên lĩnh vực báo chí, xuất bản ở Việt Nam
Các thế lực thù địch điên cuồng thực hiện “diễn biến hòa bình” đối với Việt Nam. Đặc biệt, từ khi Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo công cuộc đổi mới đất nước, các thế lực thù địch càng tăng cường các hoạt động chống phá trên nhiều lĩnh vực, nhất là trên mặt trận tư tưởng - văn hoá. Mũi nhọn thâm độc của chúng là tiến công vào chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, vào chế độ xã hội chủ nghĩa và sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, chia rẽ nội bộ Đảng và chia rẽ Đảng với nhân dân bằng những thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt.
Cùng với việc phát tán các tài liệu, ấn phẩm phản động từ nước ngoài gửi về, chúng kích động một số người ở trong nước viết sách, báo, tài liệu và lợi dụng một số diễn đàn để tuyên truyền cho các quan điểm sai trái về “tự do”, “dân chủ”, “nhân quyền” tư sản.
Các thế lực thù địch và phản động ở nước ngoài tiếp tục tăng cường các hoạt động chống phá chúng ta. Đáng chú ý, từ đầu năm 1997 đến nay, Mỹ lập thêm “Đài Châu Á tự do”, nâng số đài phát thanh có chương trình tiếng Việt ở nước ngoài lên 37 đài, và cùng với hàng trăm tờ báo của các tổ chức phản động của người Việt ở nước ngoài. Đây thật sự là công cụ của các thế lực thù địch và phản động nhằm chống Đảng, Nhà nước và nhân dân ta, làm chệch hướng con đường đi lên xã hội chủ nghĩa ở nước ta, tác động đến một bộ phận có tư tưởng dao động ở trong nước.
Chúng tìm mọi cách tác động đội ngũ những người làm báo, xuất bản, các văn nghệ sĩ, mua chuộc một số người có tư tưởng dao động, chống đối chế độ, khuyến khích việc sáng tác các tác phẩm phản ánh mặt trái của đời sống xã hội, khoét sâu những khuyết điểm của một số cán bộ, đảng viên thoái hoá biến chất, coi đó là khuyết điểm chung của cả bộ máy. Tìm mọi cách tài trợ bằng hình thức các giải thưởng, mời đi thăm quan, giao lưu ở nước ngoài đối với những người có các tác phẩm chống đối chế độ.
Bên cạnh đó, chúng còn lợi dụng các kẽ hở trong quản lý, nhất là lợi dụng các tiến bộ kỹ thuật như mạng in-tơ-nét để đưa các ấn phẩm như sách, băng đĩa độc hại vào Việt Nam nhằm dần từng bước làm tha hóa về tư tưởng đối với thanh, thiếu niên.
Thấy được các âm mưu, thủ đoạn thâm độc đó, Đảng và Nhà nước ta hết sức coi trọng vai trò, nhiệm vụ của các hoạt động báo chí, xuất bản, văn học - nghệ thuật trong việc tuyên truyền, đấu tranh chống các luận điệu thù địch, góp phần củng cố sự ổn định chính trị của đất nước, thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
4. Phương hướng, nhiệm vụ của báo chí, xuất bản trong đấu tranh chống “diễn biến hoà bình”
Cuộc đấu tranh trên lĩnh vực hình thái ý thức giữa giai cấp vô sản và giai cấp tư sản còn lâu dài, phức tạp, có lúc rất quyết liệt. Đặc biệt, trọng điểm của chiến lược “diễn biến hoà bình” mà các thế lực phản động quốc tế tiến hành đối với các nước xã hội chủ nghĩa là trên lĩnh vực hình thái ý thức. Chúng dùng những chiêu bài như “dân chủ”, “tự do”, “nhân quyền”, cũng như quan niệm về giá trị để cám dỗ quần chúng nhân dân, cán bộ và thanh, thiếu niên chúng ta. Chúng mưu toan làm cho chúng ta từ bỏ lý tưởng xã hội chủ nghĩa, xa rời con đường xã hội chủ nghĩa. Trước tình hình đó, tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với việc ngăn chặn “diễn biến hòa bình”.
Để làm tốt vai trò, nhiệm vụ của mình trong cuộc đấu tranh chống “diễn biến hòa bình”, trước hết, những người hoạt động trong lĩnh vực báo chí, xuất bản cần quán triệt sâu sắc các quan điểm của Đảng đối với lĩnh vực này:
- Hoạt động báo chí, xuất bản, phải đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước và hoạt động trong khuôn khổ pháp luật, luôn luôn đi đầu trong việc bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Chủ đề trung tâm của hoạt động báo chí, xuất bản là độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
- Phải bảo đảm tính tư tưởng, tính chân thật, tính nhân dân, tính chiến đấu và tính đa dạng, có trách nhiệm hình thành dư luận xã hội lành mạnh, góp phần tăng cường sự đoàn kết, nhất trí về tư tưởng, chính trị và tinh thần trong nhân dân. Kiên quyết đấu tranh, phê phán các quan điểm sai trái, thù địch, khắc phục các biểu hiện thương mại hóa, xa rời tôn chỉ, mục đích và các biểu hiện tiêu cực, lệch lạc khác. Tích cực biểu dương nhân tố mới, tham gia đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu, mê tín dị đoan và các tệ nạn xã hội, góp phần làm lành mạnh xã hội, giữ gìn và phát huy các giá trị truyền thống tốt đẹp, bản sắc và tinh hoa văn hóa dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại. Trong thông tin, tuyên truyền trên báo chí, phải kết hợp tốt giữa “xây” và “chống”, phải “lấy cái đẹp để dẹp cái xấu”, lấy tích cực để đẩy lùi tiêu cực.
- Người hoạt động báo chí, xuất bản phải tuân theo định hướng của Đảng và pháp luật của Nhà nước, có bản lĩnh chính trị vững vàng, tính chiến đấu cao, phẩm chất đạo đức trong sáng, kiến thức rộng, trình độ nghiệp vụ và ngoại ngữ cao, luôn gắn bó với thực tiễn đất nước.
- Tiếp tục phát triển sự nghiệp báo chí, xuất bản, đi đôi với quản lý tốt. Không ngừng nâng cao chất lượng chính trị, văn hóa, khoa học và nghiệp vụ, từng bước hiện đại hóa.
Nhiệm vụ hàng đầu của báo chí, xuất bản là hết sức coi trọng công tác tuyên truyền, hướng dẫn dư luận. Đây là công cụ quan trọng để củng cố chế độ xã hội chủ nghĩa. Đảng vô sản từ trước tới nay vẫn coi sự nghiệp báo chí là vũ khí tuyên truyền rất lợi hại. V.I. Lênin chỉ rõ: “Không có báo chí thì không thể tiến hành tuyên truyền, cổ vũ toàn diện và kiên định”. Báo chí, xuất bản tuyên truyền một cách chính xác đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, thông qua đó tăng cường quan hệ giữa Đảng và quần chúng. Đó là điều không thể xem nhẹ trong công tác Đảng, là vấn đề có ý nghĩa nguyên tắc lớn lao. Cần phải hiểu rằng, báo chí, xuất bản của Đảng cần phải tuyên truyền một cách vô điều kiện đường lối, phương châm và quan điểm chính trị của Đảng. Ngoài ra, các hình thức văn hóa, nghệ thuật, điện ảnh, sân khấu... cũng là bộ phận hợp thành quan trọng của công tác tuyên truyền. Chúng ta cần làm cho dư luận xã hội tiến bộ giành được địa vị chủ đạo, đồng thời cần chú ý tiến hành giáo dục, dẫn dắt những dư luận lạc hậu, sai lầm, cố gắng làm cho nó chuyển sang hướng đúng. Đối với những dư luận phản động, chúng ta cần kiên quyết phê phán, quyết không cho phép tự do lan tràn.
Để chống “diễn biến hoà bình”, báo chí, xuất bản cần ra sức tuyên truyền tính ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa; phân định rõ địch - ta. Tăng cường giáo dục ý thức xã hội chủ nghĩa cho quần chúng nhân dân, khiến cho họ, đặc biệt là thanh niên hiểu và nhận rõ tình hình đất nước, nắm vững chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, hiểu đúng quy luật khách quan của sự phát triển xã hội; ra sức tuyên truyền tư tưởng tiên tiến cộng sản chủ nghĩa, tích cực bồi dưỡng tinh thần tập thể, tuyên truyền nguyên tắc lợi ích cá nhân phục tùng lợi ích Nhà nước và những phẩm chất của người cộng sản: cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư,... Điều đó tạo thành dư luận lớn mạnh có lợi cho việc bồi dưỡng một thế hệ người mới: có lý tưởng, có đạo đức, có văn hóa, có kỷ luật. Báo chí, xuất bản cũng phải ra sức tuyên truyền tinh thần yêu nước, thúc đẩy tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, giữ vững phương hướng đúng đắn trong chỉ đạo dư luận, tạo ra sự hiểu biết với quan điểm, lập trường rõ ràng, những hình thức quần chúng dễ tiếp thu và phương pháp thuyết phục thích hợp với từng đối tượng.
Phải quan tâm đến việc tuyên truyền nhằm xây dựng nền tảng tinh thần của con người và xã hội, chú trọng giáo dục truyền thống, định hướng hệ giá trị, bồi dưỡng bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam cho thế hệ trẻ, truyền bá hệ tư tưởng Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh một cách thiết thực, sâu rộng, có tính thuyết phục cao trong toàn xã hội.
Làm tốt việc giáo dục các tầng lớp nhân dân nhận thức sâu sắc rằng: Trong điều kiện kinh tế thị trường và mở rộng giao lưu quốc tế, phải luôn luôn quan tâm giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc; ngăn chặn xu hướng lai căng, pha tạp về văn hóa, khắc phục tâm lý tự ti dân tộc, sùng bái đồng tiền, bất chấp đạo lý, coi thường các giá trị nhân văn; phê phán lối sống buông thả, tâm lý vọng ngoại, vong bản. Hình thành hệ giá trị và chuẩn mực xã hội mới phù hợp với bản sắc dân tộc và yêu cầu của thời đại.
Cảnh tỉnh để mọi người hiểu sản phẩm văn hóa tinh thần của chủ nghĩa xã hội không được thị trường hóa. Không thể căn cứ vào quy luật giá trị để lãnh đạo việc sản xuất các sản phẩm tinh thần. Nếu làm khác đi, văn hóa độc hại sẽ tràn ngập xã hội, làm biến chất dần nền văn hóa Việt Nam và con người Việt Nam.
Khắc phục xu hướng thương mại hóa, xa rời tôn chỉ, mục đích trong hoạt động báo chí, xuất bản, phấn đấu làm sao cho sản phẩm báo chí, xuất bản phải là sản phẩm có chất lượng chính trị, chất lượng khoa học và chất lượng văn hóa cao; góp phần xây dựng con người Việt Nam có lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, có nhân, trí, dũng; quan tâm xây dựng gia đình Việt Nam hạnh phúc, thuần phong mỹ tục.
Báo chí, xuất bản là một mặt trận trong toàn bộ sự nghiệp cách mạng của dân tộc và công cuộc đổi mới đất nước. Lực lượng nòng cốt, đội quân chủ lực và tiên phong là đội ngũ phóng viên, biên tập viên, các văn nghệ sĩ. Giáo dục, bồi dưỡng, đào tạo, nâng cao trình độ tư tưởng, nghề nghiệp, bồi dưỡng phẩm chất đạo đức nghề nghiệp cho phóng viên, biên tập viên, văn nghệ sĩ, lãnh đạo cơ quan chủ quản là một việc rất quan trọng và cấp bách.
Làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền đối ngoại để mở rộng giao lưu văn hóa với nước ngoài, giới thiệu văn hoá dân tộc Việt Nam để nhân dân thế giới hiểu Việt Nam, ủng hộ Việt Nam trong quá trình đổi mới; đồng thời tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hoá của nhân loại, để làm giàu có thêm bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam.
Thực hiện chính sách đổi mới, tăng cường giao lưu, hợp tác văn hóa, chúng ta phải không ngừng nâng cao cảnh giác, hiểu rõ các âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hoà bình” trên lĩnh vực tư tưởng - văn hoá của các thế lực thù địch, đặc biệt là thủ đoạn sử dụng thế mạnh về thông tin đại chúng, phương tiện nghe nhìn hiện đại để truyền bá quan điểm “tự do”, “dân chủ”, “nhân quyền” tư sản.
Rõ ràng, việc thực hiện được hay không chiến lược “diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch hoàn toàn không phụ thuộc vào ý muốn của chúng. Nếu bản thân chúng ta vững vàng, sắc bén, quán triệt sâu sắc đường lối, chủ trương, quan điểm của Đảng, chắc chắn có thể đẩy lùi được nguy cơ “diễn biến hoà bình”. Trong cuộc đấu tranh này, vai trò của báo chí, xuất bản là cực kỳ quan trọng, góp phần làm thất bại chiến lược “diễn biến hoà bình” hết sức thâm độc và nham hiểm của kẻ thù.
Đ.Q.D