Thứ Tư, 20/08/2025 15:56

"Mưa đỏ" và những nỗ lực với đề tài chiến tranh

Tác phẩm điện ảnh Mưa đỏ đã chính thức được Điện ảnh Quân đội nhân dân ra mắt với các buổi chiếu đầu tiên.

Tác phẩm điện ảnh Mưa đỏ đã chính thức được Điện ảnh Quân đội nhân dân ra mắt với các buổi chiếu đầu tiên. Được xem như là một trong những trận chiến khốc liệt nhất trong lịch sử giữ nước của Việt Nam, 81 ngày đêm chiến đấu bảo vệ Thành cổ Quảng Trị đã đi vào bộ phim Mưa đỏ, tạo nên một dấu mốc đặc biệt. Bởi bên cạnh việc tái hiện lại lịch sử thì nghệ thuật điện ảnh cũng mở ra và đưa đến những góc nhìn thẩm mĩ mới về đề tài này, dù còn có những điều cần bàn.

Sức nặng của lịch sử là điều đầu tiên cần phải nhắc đến trong bộ phim này. Dựa trên một sự kiện lịch sử có thật, bộ phim phải căn cứ vào những dấu mốc, bối cảnh, diễn biến, chiến thuật, phục trang… cần đảm bảo chân thực, sống động. Đây dường như cũng là thách thức lớn nhất của điện ảnh đề tài chiến tranh. Mưa đỏ đã khắc phục được những vấn đề nan giải để đem đến cho công chúng những thước phim đầy chân thực, khắc hoạ được sự khốc liệt của cuộc chiến. Nhưng hồn cốt của tác phẩm lại nằm ở câu chuyện số phận con người gắn với vận mệnh của đất nước. Tiêu biểu là những người lính trong Tiểu đội 1 như Tạ, Cường, Tú, Bình, Sen… Sự chân thực không chỉ nằm ở tính chính xác của tư liệu mà quan trọng hơn, chính là trong cảm xúc của người xem khi được chứng kiến một giai đoạn đau thương của đất nước, chứng kiến sự hi sinh của thế hệ cha anh mình, chứng kiến tình đồng đội, tình yêu trong khói lửa… Và đây cũng là yếu tố giúp bộ phim trở thành nghệ thuật điện ảnh thực sự chứ không chỉ là minh hoạ chiến tranh.

Đoàn làm phim ra mắt khán giả trong buổi chiếu tối 18/8 tại Trung tâm chiếu phim Quốc gia. 

Mưa đỏ cũng cho thấy sự tôn trọng kí ức lịch sử, khơi dậy những kí ức lịch sử. Không sa vào sự tụng ca chiến thắng, không nhìn chiến tranh ở phương diện của bên thắng cuộc, bộ phim đào sâu hơn vào những mất mát, đau thương, những tổn thất không gì bù đắp được mà chiến tranh đã gây ra. Người lính trong Mưa đỏ không phải mình đồng da sắt mà họ cũng yếu mềm, cũng sợ hãi, cũng đầy tổn thương, cũng có những mơ ước riêng tư. Nhưng trên tất cả là hành trình trưởng thành, vượt lên và khẳng định sự lớn lao của tinh thần yêu nước, sẵn sàng hi sinh tất cả cho độc lập tự do.

Một cảnh trong Mưa đỏ. Ảnh: BTC

Ở góc nhìn nghệ thuật, Mưa đỏ cũng đã tạo nên được những dấu ấn riêng. Sự kết hợp của ánh sáng, màu sắc, âm thanh, tạo hình cũng tạo nên sự sống động và chân thực, tác động sâu sắc đến cảm quan thị giác và trực giác cho người xem. Bên cạnh những chi tiết dữ dội, rùng rợn mà người lính phải đối mặt thì cũng có những khoảng lặng nội tâm hay những chi tiết bình yên hiếm hoi như tiếng chim hót, hay một mầm xanh còn sống sót vẫn không ngừng vươn lên. Sự đối lập này mở ra một không gian đa chiều và nhiều ngẫm ngợi về sự sống và cái chết, ánh sáng và bóng tối, bị khuất phục hay vượt lên. Màu sắc, âm thanh trong tác phẩm ưu tiên nghiêng về sự chân thực của chiến tranh, tạo nên rất nhiều ám ảnh. Đồng nghĩa với đó là sự thật lịch sử luôn được ekip làm phim cố gắng tái hiện một cách chân thực nhất, trực diện nhất, dù là qua góc nhìn nghệ thuật. Cũng bởi vậy, công chúng cũng dễ dàng nhận ra, con người chính là trung tâm của tác phẩm. Những chi tiết máu đổ, người lính ngã xuống, thân thể không nguyên vẹn, tan ra trên chiến trường hay chìm sâu xuống đáy sông… cho những góc nhìn chiến tranh ở phía cá nhân người lính. Nghệ thuật, dù trong lĩnh vực nào, đều hướng đến vẻ đẹp và sự nhân văn khi lấy con người làm trung tâm của tác phẩm. Mưa đỏ, với ngôn ngữ nghệ thuật điện ảnh là tiếng nói tha thiết, cháy bỏng của một thế hệ “tất cả cho tiền tuyến” nhưng cũng là một thế hệ khao khát được sống, được cống hiến, được yêu và được tự do, khát khao nghệ thuật và cái đẹp. Nhưng chiến tranh buộc họ phải ra trận để giành lấy một sự hồi sinh khác.

Bộ phim đã xử lí màu tốt với những phân cảnh đẹp. ẢnBTC

Trên nền bối cảnh bị tàn phá đến tan hoang vụn nát ấy (không tan hoang sao được khi trong 81 ngày đêm ấy, trung bình mỗi người lính giải phóng quân phải hứng chịu đến hơn 100 quả bom tàn phá) nhưng thông điệp nhân văn vẫn trỗi dậy. Tình đồng đội, đồng chí, tình yêu quê hương, tình yêu đôi lứa, niềm tự hào về đất nước vẫn toả sáng trên gương mặt, ánh mắt và trong hành động cảm tử của những người lính trẻ. Đó cũng chính là điều sâu lắng nhất đọng lại trong Mưa đỏ. Những đau thương, mất mát cũng vì thế mà dịu đi và khắc hoạ sâu hơn, cao hơn về ý nghĩa của sự hi sinh.

Ban Giám đốc Điện ảnh Quân đội với các diễn viên của bộ phim. Ảnh: BTC

Đặc biệt, chi tiết Cường, một chiến sĩ Giải phóng quân đối đầu với Quang, một người lính Việt Nam Cộng hoà là một chi tiết đắt giá. Mưa đỏ dẫu tái hiện lại một sự kiện lịch sử, nhưng vẫn mở ra một thông điệp riêng. Chiến tranh dẫu có tàn khốc đến đâu vẫn không tàn phá được tình người, và không thể khắc sâu được thù hận giữa những con người Việt Nam.

Với thời lượng 124 phút, bộ phim mưa đỏ đã tái hiện lại một trận chiến đầy bi tráng, nhưng điều quan trọng hơn, ở đó công chúng thấy được những nỗ lực của ekip làm phim trong việc hướng đến kiến tạo một không gian nghệ thuật đậm chất chiến trường. Mưa đỏ không chỉ là máu và lửa. Mưa đỏ còn là những kí ức tập thể và cảm thức của một dân tộc đã bền bỉ, kiên cường trên mọi mặt trận, và sẵn sàng đánh đổi đến cả sự sống cuối cùng để có được nền hoà bình vững chãi. Với ý nghĩa vừa chân thực, vừa mang tính biểu tượng sâu sắc, bộ phim Mưa đỏ là bộ phim rất nên xem trong không khí kỉ niệm ngày lễ lớn của đất nước.

PV