WH Chong đã chia sẻ trên trang ArtsHub về những yếu tố cần có để tạo nên một cuốn sách tuyệt vời.
WH Chong, nhà thiết kế sách, thành viên sáng lập Hiệp hội các nhà thiết kế sách Australia (ABDA) và là giám đốc thiết kế lâu năm tại Nhà xuất bản Text Publishing. Ông từng giành nhiều giải thưởng lớn trong thiết kế bìa sách, như cuốn The Trauma Cleaner của tác giả Sarah Krasnostein và cuốn The Rosie Project của Graeme Simsion.
Nhà thiết kế bìa sách WH Chong bên cạnh chân dung nhà văn nổi tiếng Australia Michelle de Kretser do ông vẽ.
BẠN ĐÃ BẮT ĐẦU NHƯ THẾ NÀO?
Tôi đến với công việc thiết kế sách rất tình cờ. Tất cả những gì tôi biết thì tôi đều mong muốn thể hiện ra bằng những nét vẽ, vì vậy tôi đã trở thành nhà thiết kế đồ họa.
Tôi làm việc cho tờ nhật báo The Age vào những năm 1980, tiếp đó là tờ The Herald ở Melbourne. Sau đó, tôi chuyển sang làm cho tờ The Melbourne Weekly, một đơn vị thuộc Text Media. Nhà xuất bản Text Publishing thời điểm ấy cũng thuộc Text Media và tôi làm cho hai nơi cùng một lúc. Sau đó, tôi chuyển hẳn sang làm về sách.
Về sau, khi Text Media không còn tồn tại, Text Publishing trở thành một nhà xuất bản độc lập và cho tới nay đã gặt hái được khá nhiều giải thưởng.
Tác phẩm đầu tay của tôi chính là cuốn sách về đề tài viễn tưởng của Text Publishing: tiểu thuyết đầu tay Stiff của Shane Maloney năm 1994.
BẠN HỌC THIẾT KẾ ĐỒ HỌA Ở ĐÂU?
Tôi được đào tạo về thiết kế đồ họa tại Swinburne. Trước đó, họ không có cách làm việc chuyên nghiệp như vậy. Bây giờ công nghệ và cách vận hành hệ thống giáo dục ngày càng khoa học, hiện đại tạo nên sự chuyên nghiệp trong lĩnh vực mà từng bị coi là khóa học nghề.
QUAN NIỆM SAI LẦM LỚN NHẤT VỀ THIẾT KẾ SÁCH LÀ GÌ?
Người ta đa phần không hiểu hết những gì liên quan đến thiết kế bìa sách. Có định kiến rằng đây là một công việc hết sức đơn giản. Tuy nhiên, bìa sách được thiết kế dựa trên nhiều yếu tố: thể hiện được mong muốn của các biên tập viên trong việc truyền tải nội dung; đáp ứng yêu cầu của các nhà xuất bản; tăng doanh số cuốn sách…Có rất nhiều quy ước mà các nhà thiết kế cần phải làm quen .
Nếu bạn không nắm được những quy ước đó, bạn sẽ không biết bắt đầu từ đâu. Trước mặt bạn chỉ có một khung hình chữ nhật và bạn có thể vẽ mọi thứ bạn muốn lên đó.
BẠN SẼ TÌM KIẾM GÌ TẠI BUỔI PHỎNG VẤN CHO CÔNG VIỆC CỦA MÌNH?
Bạn cần một sự kết hợp của nhiều yếu tố, tất cả chúng đều phải ở mức cao. Bạn có tài năng về thiết kế? OK, nhưng bạn phải có khả năng tư duy phân tích - điều cần thiết khi bạn thảo luận và cộng tác với đội ngũ biên tập và tiếp thị sách. Kĩ năng hiểu về mọi người cũng rất cần thiết. Và giống như những công việc sáng tạo khác, bạn cần phải bồi dưỡng khả năng ngồi tại một vị trí trong thời gian dài với sự tập trung cao, điều không phải ai cũng làm được.
Về mặt kinh nghiệm và các vấn đề kĩ thuật, bạn cần liên tục nỗ lực để trở nên tốt hơn. Đây là một câu trả lời giản đơn, không chứa chút bí ẩn hay ma thuật nào cả.
Cuốn The Trauma Cleaner của tác giả Sarah Krasnostein và cuốn The Rosie Project của Graeme Simsion được WH Chong thiết kế trang bìa.
ĐỐI VỚI NHỮNG NGƯỜI MỚI BƯỚC VÀO NGHỀ, HỌ CẦN CHUẨN BỊ NHỮNG GÌ?
Đối với những người đang chập chững bước vào công việc thiết kế sách, họ cần có được một trình độ chuyên môn phù hợp và tìm kiếm một công việc trong một nhà xuất bản. Rất nhiều người lựa chọn bắt đầu từ ngành xuất bản giáo dục - nơi có thể có nhiều việc để làm. Thiết kế bìa sách hoàn toàn không phải là một ngành công nghiệp lớn, nó là một công việc bình thường. Vì vậy, cần làm bất cứ việc thiết kế nào bạn có thể, cho đến khi bạn tìm được một vị trí ổn định trong nhà xuất bản.
Đối với thiết kế tự do, các bạn chỉ cần kiên trì với mục tiêu của mình. Các bạn cần xác định rõ mình muốn làm việc tại nhà xuất bản nào rồi viết đơn xin việc và sắp xếp hồ sơ phù hợp với định hướng của họ.
Một điều hữu ích khác dành cho những ai làm thiết kế là trong những khoảng thời gian nhất định, Hiệp hội các nhà thiết kế sách Úc sẽ tạo ra những kết nối giữa các nhà thiết kế và các công ty xuất bản, để tạo ra những cơ hội. Đó là những điều trước đây không thể có.
CÓ GÌ THAY ĐỔI TRONG THIẾT KẾ SÁCH GẦN ĐÂY?
Bạn có thể xem xét những giải thưởng thiết kế sách gần đây như giải thưởng thường niên của ABDA để thấy rằng bìa sách có một thẩm mĩ riêng, nó bổ sung, bổ trợ cho nội dung tác phẩm nhưng nó có thể đứng độc lập như một loại hình nghệ thuật, thương mại.
Hãy để tôi so sánh như thế này: sách là một tác phẩm thương mại khác với âm nhạc. Âm nhạc đa dạng và phân tán hơn rất nhiều, và bạn có thể thể hiện nhiều thứ trên bìa album hơn là với một bìa sách. Bìa sách được thay đổi ở các lãnh thổ khác nhau nhưng bạn hầu như không bao giờ thấy bìa đĩa nhạc bị thay đổi, cho dù nó được phát hành ở Úc hay New Zealand hay vương quốc Anh. Tại sao vậy? Đó là một câu hỏi rất hay nhưng tôi chưa gặp câu trả lời hay.
Vì vậy, thiết kế bìa sách có thể chậm hơn 20 năm so với thiết kế bìa đĩa nhạc. Các quy ước của bìa sách được xác định và dự đoán nhiều hơn. So với trước đây thì hiện nay các công cụ thiết kế phát triển rất mạnh. Mọi người đang sử dụng rất nhiều tranh minh họa, các bức ảnh của các nhiếp ảnh gia, gồm hình ảnh cách điệu và các thể loại phong phú. Thời đại của chúng ta là thời đại đa dạng của sáng tạo và công cụ sáng tạo.
Đó là lí do tôi nói chúng ta cần có một đầu óc phân tích tốt để có thể suy nghĩ về sự sáng tạo và các công cụ để sử dụng. Chúng ta cần tạo nên những điều kiện cần thiết để tạo nên một thiết kế đẹp. Và quan trọng hơn, chúng ta không phải là những người tuyên ngôn suông mà hãy để công việc của mình, để tác phẩm của mình tự nói lên những điều chúng ta muốn truyền tải.
BÌNH NGUYÊN theo publishing.artshub.com