Chiều 12/8, trong không gian trang trọng của Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam (Đại lộ Thăng Long, Xuân Phương, Hà Nội), Triển lãm Giữ trọn lời thề độc lập chính thức khai mạc, mở ra hành trình kí ức sống động Kỉ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám (19/8/1945 – 19/8/2025) và Quốc khánh Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (02/9/1945 – 02/9/2025).
Thượng tướng Trương Thiên Tô, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam cùng các đại biểu xem các sản phẩm thiết kế cho sự kiện Quốc khánh
Từ những bước chân đầu tiên vào triển lãm, khách tham quan sẽ thấy một không khí trang nghiêm, lắng đọng của những bức ảnh đen trắng, những dòng tít báo in từ năm 1945, sắc đỏ của cờ Tổ quốc, tiếng nhạc trầm hùng từ bản Tiến quân ca… tất cả hòa quyện thành một nhịp thở chung: nhịp thở của kí ức dân tộc.
Phát biểu khai mạc, Đại tá Lê Vũ Huy - Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam - nhấn mạnh: “80 năm qua, thực hiện lời thề thiêng liêng tại Lễ Tuyên ngôn độc lập... quân và dân ta đã đổ biết bao công sức, trí tuệ, hi sinh biết bao xương máu để giữ vững thành quả và thực hiện các mục tiêu cao cả của Cách mạng tháng Tám: độc lập cho Tổ quốc, tự do, hạnh phúc cho nhân dân”.
Lời phát biểu của Đại tá Lê Vũ Huy không chỉ là lời nói mở đầu của buổi lễ, mà còn là một lời khẳng định đanh thép về hành trình thực hiện lời thề của cả một dân tộc. Từ việc đập tan âm mưu của các thế lực thù địch để bảo vệ chính quyền cách mạng non trẻ , đến cuộc kháng chiến chín năm làm nên một Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, và rồi hai mươi mốt năm trường kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước, đỉnh cao là Đại thắng mùa Xuân 1975, thu non sông về một mối. Lời thề ấy vẫn tiếp tục được giữ trọn trong các cuộc chiến đấu bảo vệ biên cương Tổ quốc và làm tròn nghĩa vụ quốc tế cao cả, để đất nước thực sự có được hòa bình, toàn vẹn và bắt tay vào công cuộc tái thiết, đổi mới.
Các đại biểu cùng thử sử dụng công nghệ thực tế ảo tái hiện lại bức ảnh dưới bục phát biểu ngày 2/9/1945
Với hơn 300 hình ảnh, tài liệu, hiện vật quý, được chắt lọc từ kho lưu trữ của Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam và các bảo tàng, cơ quan lưu trữ trong và ngoài quân đội, Ban Tổ chức đã tái hiện một cách sinh động chặng đường lịch sử của dân tộc. Ba chủ đề chính của triển lãm tựa như ba chương của một bản anh hùng ca bất tận.
Phần 1 mang tên Mùa thu Độc lập, đưa người xem trở lại với không khí sục sôi của những ngày tiền khởi nghĩa. Đây là quá trình chuẩn bị lực lượng, chớp thời cơ và những quyết sách chiến lược của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nổi bật giữa không gian trưng bày là những tờ báo cách mạng giai đoạn 1941-1945 đã ố vàng theo năm tháng, từng con chữ như còn hừng hực lửa đấu tranh. Đặc biệt, bản phục chế ấn “Hoàng đế chi bảo”, biểu tượng quyền lực tối cao của triều đại phong kiến cuối cùng, trở thành chứng tích của thời khắc chuyển giao lịch sử vĩ đại. Và trung tâm của chương một, không gì khác, chính là hình ảnh Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập và bản Tuyên ngôn gốc – văn kiện khai sinh ra nước Việt Nam mới.
Bước sang Phần 2 - Giữ trọn lời thề, không gian như lắng lại, phủ màu bi tráng của những năm tháng chiến tranh gian khổ. Phần trưng bày này phản ánh khái quát con đường đấu tranh trường kì của dân tộc qua hai cuộc kháng chiến vĩ đại chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, cùng các cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới. Mỗi hiện vật là một câu chuyện về sự hy sinh, về lòng quả cảm.
Chương cuối cùng, Vinh quang Việt Nam, mở ra một không gian tươi sáng, đầy tự hào. Đây là những thành tựu to lớn mà đất nước đã đạt được trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội, trong gần 40 năm đổi mới. Từ một nước nghèo, bị chiến tranh tàn phá, Việt Nam đã vươn lên thành nước đang phát triển, có uy tín và vị thế trên trường quốc tế. Vai trò nòng cốt của Quân đội nhân dân trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân và tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc được thể hiện rõ nét. Giữa không gian trưng bày là bản phục chế Cột mốc A Pa Chải, biểu tượng thiêng liêng của chủ quyền, một lời khẳng định đanh thép về quyết tâm bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ.
Cùng sử dụng công nghệ để tìm hiểu lịch sử
Một điểm nhấn đặc biệt và đầy sáng tạo của triển lãm lần này là việc ứng dụng công nghệ thực tế ảo tăng cường (AR) và trí tuệ nhân tạo (AI). Sinh viên Trần Minh Anh, khoa Lịch sử, Đại học Quốc gia Hà Nội, tỏ ra thích thú khi dùng điện thoại quét vào một hình ảnh và thấy một đoạn phim tư liệu lịch sử hiện lên sống động. Minh Anh cho biết: “Công nghệ giúp chúng em, thế hệ trẻ, không chỉ xem lịch sử mà còn được ‘tương tác’ với lịch sử. Để làm cho những câu chuyện vốn chỉ có trong sách vở trở nên gần gũi và dễ hiểu hơn rất nhiều”.
Đứng trước bộ sưu tập "giấy bạc Cụ Hồ”, những tờ tiền đầu tiên do Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa phát hành, bác Nguyễn Văn Hùng, một cựu chiến binh ở Hà Nội, không giấu được xúc động, chia sẻ: “Đây không chỉ là phương tiện thanh toán, mà là chủ quyền kinh tế, tài chính của một quốc gia độc lập. Để có được nó, rồi giữ được nó, biết bao người đã ngã xuống. Nhìn lại những kỉ vật này, tôi thấy thấm thía cái giá của hòa bình hôm nay”.
Đại tá Lê Vũ Huy khẳng định: “Triển lãm không chỉ là sự tri ân với quá khứ, mà còn là lời nhắc nhở các thế hệ hôm nay và mai sau về trách nhiệm giữ gìn, phát huy thành quả cách mạng. Đó là ý chí tự lực, tự cường, là khát vọng phát triển phồn vinh, văn minh, hạnh phúc”.
Từ góc nhìn của một bảo tàng chuyên ngành quân sự, Giữ trọn lời thề độc lập không đơn thuần trưng bày hiện vật. Đây còn là cuộc đối thoại giữa lịch sử và hiện tại. Những bức ảnh, mảnh báo, kỉ vật chiến trường không chỉ kể chuyện của một thời, mà còn soi sáng hành trình hôm nay: từ một đất nước bị chiến tranh tàn phá, Việt Nam đã vươn lên trở thành quốc gia đang phát triển, hội nhập sâu rộng và có uy tín quốc tế.
Triển lãm mở cửa miễn phí từ ngày 12/8/2025 tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam, đón chào cán bộ, chiến sĩ, nhân dân và bạn bè quốc tế. Với những ai chưa thể trực tiếp đến, toàn bộ thông tin, hình ảnh tiêu biểu sẽ được đăng tải trên Trang thông tin điện tử của Bảo tàng, để lời thề độc lập – thiêng liêng và bất biến – tiếp tục được nhắc nhớ, lan tỏa qua thời gian.
Một số hình ảnh tại triển lãm: